އެމެރިކާ އާއި އިރާނާ ދެމެދު އިރާނުގެ ނިއުކްލިއަ ޕްރޮގްރާމާ ގުޅޭގޮތުން ބޭއްވުނު ދެވަނަ ބުރުގެ ނުސީދާ މަޝްވަރާތައް ރޯމްގައި "އެދެވޭ" ނަތީޖާއަކާއެކު ނިމިއްޖެކަމަށް އިރާނުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު އައްބާސް އަރާގްޗީ ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.
އިތުރު މަޝްވަރާތައް ހޮނިހިރު ދުވަހު، އެޕްރީލް 26 ގައި، ބޭއްވޭނެކަން އޭނާ ކަށަވަރުކުރެއްވި އެވެ. އަދި އޭގެ ކުރިން ޓެކްނިކަލް ފަންނީ މާހިރުން ބައްދަލުކުރާނެކަމަށްވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.
އަރާގްޗީ އެމެރިކާގެ މެދުއިރުމަތީގެ ސްޕެޝަލް އެންވޮއި ސްޓީވް ވިޓްކޮފްއާ އެޕްރީލް 12 ގައި އޮމާންގައި ބޭއްވުނު ފުރަތަމަ ބުރުގެ މަޝްވަރާތަކުގައި ކުޑައިރުކޮޅަކަށް ބައްދަލުކުރެއްވި ނަމަވެސް، މައިގަނޑު މަޝްވަރާތައް ކުރިއަށްގެންދެވިފައިވަނީ މެދުވެރިއެއް މެދުވެރިކޮށެވެ.
ހޮނިހިރު ދުވަހު ބޭއްވުނު މަޝްވަރާތައްވެސް ހިނގައިދިޔައީ އެފަދަ އިންތިޒާމެއްގެ ދަށުން، ދެފަރާތް ވަކި ކޮޓަރިތަކެއްގައި ތިބެގެންކަމަށްވެ އެވެ. ރޯމްގެ ކަމިލުޗިއާ ހިސާބުގައި ހުންނަ ޢޮމާންގެ އެމްބަސީގައި މަޝްވަރާތައް ނިމުމާއެކު އެމެރިކާއިން ވަގުތުން އެއްވެސް ޚިޔާލެއް ފާޅުކޮށްފައެއް ނުވެ އެވެ.
"މަޝްވަރާތަކުގެ ދެވަނަ ބުރު ރަނގަޅު އަދި އެދެވޭ މާހައުލެއްގައި އެދެވޭގޮތަކަށް ކުރިއަށްދިޔަ،" އަރާގްޗީ އިރާނުގެ ސަރުކާރުގެ ޕްރެސް ޓީވީއަށް ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި ދެފަރާތް "އެއްބަސްވުމުގެ އުސޫލުތަކާއި މަގްސަދުތަކަށް" އެއްބަސްވެފައިވާކަމަށްވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.
އެއާ ގުޅިގެން، ޓެކްނިކަލް ފަންނީ މާހިރުން ބުދަދުވަހު ނުސީދާ މަޝްވަރާތަކެއް ބޭއްވުމަށް ނިންމިކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. ފަންނީ މާހިރުން ބައްދަލުވުމަށްފަހު އެއްބަސްވުމަކަށް ވާސިލުވުން އެއީ ވެދާނެކަމެއްތޯ ސާފުވާނެކަމަށް އަރާގްޗީ ވިދާޅުވިއެވެ.
މަޝްވަރާތަކުގެ ތިންވަނަ ރަސްމީ ބުރު ޖެހިގެން އަންނަ ހޮނިހިރު ދުވަހު އޮމާންގައި ބޭއްވޭނެކަން އެގައުމުގެ ޚާރިޖީ މިނިސްޓްރީއިން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.
މަޝްވަރާތަކުގެ ދެން އޮތް މަރުހަލާގެ މަގްސަދަކީ އިރާނަކީ "ނިއުކްލިއަ ހަތިޔާރުންނާއި ދަތިތަކުން މުޅިން މިނިވަން" ގައުމަކަށް ހެދުމާއެކު "ސުލްހަވެރި ގޮތުގައި ނިއުކްލިއަ ހަކަތަ ތަރައްގީކުރުމުގެ ގާބިލުކަން ދެމެހެއްޓުން" ކަމަށް އެ މިނިސްޓްރީގެ ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައިވެ އެވެ.
މަޝްވަރާތަކުގައި ހާސިލުކުރެވެމުންދާ ހަރުދަނާ ކުރިއެރުންތައް ދަނީ އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕްގެ އިންޒާރުތަކުގެ ނިވަލުގަ އެވެ. ޓްރަމްޕް އިރާނަށް ދެމަސްދުވަހުގެ މުއްދަތެއް ދީފައިވަނީ އެމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެއްބަސްވުމަކަށް ވާސިލުނުވެއްޖެނަމަ ހަނގުރާމަވެރި ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅާނެކަމަށް ވިދާޅުވެ އެވެ.
އިރާނާއި ދުނިޔޭގެ ބާރުވެރި ގައުމުތަކާ ދެމެދު 2015 ގައި ވެވުނު ޖޮއިންޓް ކޮމްޕްރިހެންސިވް ޕްލޭން އޮފް އެކްޝަން (ޖޭސީޕީއޯއޭ) ގެ މުއްދަތު އޮކްޓޯބަރުގައި ހަމަވާން އޮތުމާއެކު، ތެހުރާނަށް އެ ގައުމުގެ ނިއުކްލިއަ ޕްރޮގްރާމް ހިފެހެއްޓުމަށް އާ އެއްބަސްވުމަކަށް ވާސިލުވުމުގެ ޕްރެޝަރު ބޮޑުވެފައިވެ އެވެ. އެހެންނޫނީ ދަތިތައް އަލުން ތައާރަފުކުރެވޭނެއެވެ. ނުވަތަ ޓްރަމްޕްގެ އިންޒާރުތައް ތަންފީޒުކުރައްވާނެ އެވެ.
އީރާނުގެ ނިއުކްލިއަ ޕްރޮގްރާމްގެ ޓައިމްލައިން:
1957: އެމެރިކާއާއި އީރާން ސިވިލް ނިއުކްލިއަ އެއްބާރުލުމުގެ އެއްބަސްވުމެއްގައި ސޮއިކުރި، އެއީ އެމެރިކާގެ "އެޓަމްސް ފޯ ޕީސް" ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން.
1967: ތެހެރާން ނިއުކްލިއަ ރިސާޗް ސެންޓަރު ގާއިމުކުރެވޭ، އެމެރިކާއިން ފޯރުކޮށްދީފައިވާ ރިސާޗް ރިއެކްޓަރެއް ބަހައްޓައިގެން.
1970: އީރާނުން ނިއުކްލިއަ ނޮން-ޕްރޮލިފަރޭޝަން ޓްރީޓީ (އެންޕީޓީ) ތަސްދީގުކޮށް، ނިއުކްލިއަ ޓެކްނޮލޮޖީ ސުލްހަވެރި ބޭނުންކުރުމަށް އެއްބަސްވޭ.
1974: އޭޓޮމިކް އެނާޖީ އޯގަނައިޒޭޝަން އޮފް އީރާން (އޭއީއޯއައި) ނިއުކްލިއަ ހަރަކާތްތައް ބެލެހެއްޓުމަށް އުފައްދައިފި. އެމެރިކާގެ އެހީއާއެކު ގައުމުގައި 20 އަށްވުރެ ގިނަ ނިއުކްލިއަ ޕަވާ ސްޓޭޝަންތައް ބިނާކުރުމުގެ ޕްލޭންތައް އެކުލަވާލައިފި.
2002: އީރާނުން ފިލައިގެން އުޅޭ އިދިކޮޅު ގްރޫޕްތަކުން ނަޓަންޒްއާއި އަރަކްގައި ހުރި ޢާންމުނުކުރެވޭ ނިއުކްލިއަ ފެސިލިޓީތަކެއް ހުރިކަން ހާމަކޮށްފި.
2003: އިންޓަރނޭޝަނަލް އެޓޮމިކް އެނަރޖީ އޭޖެންސީ (އައިއޭއީއޭ) ރިޕޯޓު ބުނިގޮތުގައި ސިއްރު ޔުރޭނިއަމް އެންރިޗްމަންޓާއި ހެވީ ވޯޓާ ފެސިލިޓީތައް ހާމަވުމާ ގުޅިގެން އީރާން އެންޕީޓީ ގެ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކޮށްފައިނުވާކަމަށް.
2006: އީރާނުން ނަޓަންޒްގައި ޔުރޭނިއަމް އެންރިޗްމަންޓް އަލުން ފަށައިފި، މިކަމާ ގުޅިގެން ޔުނައިޓެޑް ނޭޝަންސް ސެކިއުރިޓީ ކައުންސިލްގެ ސެންކްޝަންތައް ތައާރަފުކުރި.
2015: އީރާނާއި ޕީ5+1 ގައުމުތަކުން ޖޮއިންޓް ކޮމްޕްރިހެންސިވް ޕްލޭން އޮފް އެކްޝަން (ޖޭސީޕީއޯއޭ) އެއްބަސްވުމަށް ވާސިލުވެއްޖެ، ސެންކްޝަންތަކުން ލުއިތަކެއް ލިބުމާއެކު ބަދަލުގައި އީރާންގެ ނިއުކްލިއަ ޕްރޮގްރާމަށް ހަނިކުރުންތަކެއް ތައާރަފުކޮށްފި.
2018: އެމެރިކާ ޖޭސީޕީއޯއޭއިން ވަކިވެއްޖެ، ސެންކްޝަންތައް އަލުން ތައާރަފުކޮށްފި. މިކަމަށް ރައްދުދީ، އީރާނުން އެއްބަސްވުމުގެ މާއްދާތަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރާ މިންވަރު މަދުކުރަން ފަށައިފި.
2021: އީރާނުން ނަޓަންޒްއާއި ފޯޑޯ ސައިޓުތަކުގައި 60% ޕިއުރިޓީއަށް ޔުރޭނިއަމް އެންރިޗްކުރަން ފަށައިފި، ހަތިޔާރު ފެންވަރަށް ދަނީ ކައިރިވަމުން.
2024: އައިއޭއީއޭއިން އީރާންގެ ނިއުކްލިއަ ހަރަކާތްތަކުގައި ހާމަކަންބޮޑުކަން މަދުވާކަމަށް އިންޒާރުދީފި.
މިހާރު ހުރި އީރާންގެ ނިއުކްލިއަ ފެސިލިޓީތައް:
1-ނަޓަންޒް: ޔުރޭނިއަމް އެންރިޗްކުރުމުގެ މައިގަނޑު ސައިޓެއް، ބިމުއަޑީގައި އަދި ބިމުގެ މަތީގައި ހުރި ފެސިލިޓީތައް ހިމެނޭގޮތުން.
2-ފޯޑޯ: ގޮމް ކައިރީގައި ހުރި ފަރުބަދައެއްގެ ތެރޭގައި ބިނާކޮށްފައިވާ ބިމުއަޑީގެ އެންރިޗްމަންޓް ފެސިލިޓީއެއް.
3-އިސްފަހާން: ޔުރޭނިއަމް އޯ ޔުރޭނިއަމް ހެކްސަފްލޫރައިޑް (ޔޫއެފް6) ގޭހަށް ބަދަލުކުރާ ފެސިލިޓީއެއް ހިމެނޭ.
4-އަރަކް (ކޮންދަބް): ހެވީ-ވޯޓާ ރިއެކްޓަރެއް ހުރި ތަނެއް، ބައި-ޕްރޮޑަކްޓެއްގެ ގޮތުގައި ޕްލޫޓޯނިއަމް އުފައްދަފާނެ.
5-ބުޝަހާ: އީރާންގެ ހަމައެކަނި ހިންގަމުންދާ ނިއުކްލިއަ ޕަވަރ ޕްލާންޓް.
6-ތެހެރާން ރިސާޗް ރިއެކްޓާ: ރިސާޗް މަގްސަދުތަކަށާއި މެޑިކަލް އައިސޮޓޯޕް އުފެއްދުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ.