ޢާއިޝަތު ރަފާޙް ޢަލީ
 
"ކައިވެނީގެ ހުށަހެޅުމެއް ލިބޭ ހިނދު، އަންހެނަކު އެންމެ ބޮޑަށް ސަމާލުކަން ދޭންވީ ދެ ކަމަކީ އޭނާގެ ދީނާއި އަޚްލާޤެވެ. މި ދެ ކަމަކީ އާންމުކޮށް އެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެވުނު ނަމަވެސް، ޙަޤީޤަތުގައި މިއީ ވަކި ދެ ކަމެކެވެ. މާތްﷲ ގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ހޯދުމަށްޓަކައި ކުރެވޭ ކައިވެންޏަކީ އެންމެ ރަނގަޅު ނިޔަތުގައި ކުރެވޭ ކައިވެންޏެވެ. 
އަންހެނަކު އަމިއްލަ ނަފްސާ ކުރަންޖެހޭ އެންމެ މުހިންމު ސުވާލަކީ 'ކައިވެނިކުރަން ބޭނުންވަނީ ކީއްވެގެންތޯ؟' އެވެ. މައިންބަފައިންވެސް އެ ބޭފުޅުންގެ ދަރިންނާ މެދު މި ސުވާލު ކުރައްވަންވާނެއެވެ. ކައިވެނިކުރުމުގެ ބޭނުމަކީ އެހެން މީހުން ކައިވެނިކުރާތީ ނުވަތަ އެކަނި ހުންނަން ބޭނުން ނުވާތީ ނުވަތަ ހަމައެކަނި ލޯބިވާތީ ކަމުގައިވާނަމަ، އެއީ މާތްﷲ އަށްޓަކައި ކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. 
ކައިވެނިކުރުމުގެ ޙަޤީޤީ މަޤްޞަދަކަށް ވާންޖެހޭނީ މާތްﷲ ގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ހޯދުމެވެ. މިކަން ސާބިތުކޮށްދޭ ހެކިތަކަކީ ކޮބައިތޯ އަމިއްލަ ނަފްސާ ސުވާލުކުރަންވާނެއެވެ.
"އަހަރެން ކައިވެނިކުރަނީ ﷲ އަށްޓަކައެވެ. ހަމަ ކަށަވަރުންނެވެ. ނުވަތަ ތިބާ ﷲ އަށްޓަކައި ކައިވެނިކުރާކަން ދައްކުވައިދޭ ހެކިތަކަކީ ކޮބައިތޯ؟ އެހެންވީމާ، ނަންބަރު އެކެއް އަކީ އަހަރެން ކައިވެނިކުރަނީ ތިބާ ރުހިވޮޑިގަތުމަށްޓަކައެވެ. އެއީ އަސްލު ޖަވާބެވެ. އެއީ ﷲ އަށްޓަކައެވެ. ތިބާ ރުހިވޮޑިގަތުމަށްޓަކައި ކަމަށް ބުނުމުގެ މާނައަކީ ކޮބައިތޯ؟ އަހަރެން ގިނަ ތަފްސީލުތަކަކަށް ނުދާނަމެވެ. އެހެނަސް އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ތިޔަ އެންމެންނަށް އެކަން ވިސްނިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ.  
"ކައިވެނީގެ ޙުކުމަކީ ޙާލަތަށް ބަލައި ތަފާތުވެދާނެ ކަމެކެވެ. ބައެއް ޙާލަތުގައި ކައިވެނި ވާޖިބުވެދާނެއެވެ. އަދި އެހެން ޙާލަތްތަކުގައި ޙަލާލު، މަކްރޫހަ ނުވަތަ ޙަރާމްވެސް ވެދާނެއެވެ. މިތަނުގައި އަޅުގަނޑުމެން ވާހަކަދައްކަނީ އިސްލާމްދީނުގައި ހުއްދަކުރެވިފައިވާ ކައިވެނީގެ ވާހަކައެވެ. 
ނަމަވެސް، ބައެއް ޚާއްޞަ ސަބަބުތަކުގެ ދަށުން ކައިވެނި ޙަރާމްވެދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް، ޒަވާޖީ ޙައްޤުތައް އަދާނުކުރެވޭނެކަން އެނގިހުރެ ކައިވެނިކުރުމަކީ ޙަރާމް ކަމެކެވެ. މިފަދަ ކަންކަމުގައި އަނެކާއަށް އަނިޔާވެރިވުމުގެ ބަދަލުގައި، ތަޤްވާވެރިކަމާއެކު ޢަމަލުކުރުން މުހިންމެވެ. 
ކައިވެނިކުރުމުގެ މަޤްޞަދަކީ މާތްﷲގެ ރުއްސެވުން ހޯދުމެވެ. މިއީ ވަރަށް މާތް ނިޔަތެކެވެ. ނަމަވެސް، ކައިވެނިކުރާ ފަރާތަކީ ދީނީ ގޮތުން އެކަށީގެންވާ މީހަކަށްވުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. އެހެނީ، ދީނަށް އިސްކަންދިނުމަކީ ޙަދީޘްފުޅުގައި އައިސްފައިވާ ކަމެކެވެ. 
ކައިވެނީގެ ހުށަހެޅުމެއް ލިބޭ ހިނދު، އެންމެ މުހިންމު ދެކަމަކީ ދީނާއި އަޚްލާޤެވެ. މިއީ ވަރަށް މުހިންމު ނުކުތާއެކެވެ. ސަބަބަކީ، ދީނާއި އަޚްލާޤު ވަކިކޮށް ބަޔާންކުރެވިފައިވާތީއެވެ. އާދައިގެ ގޮތުން ދީނުގެ ތެރޭގައި އަޚްލާޤު ހިމެނޭ ކަމުގައި ވިޔަސް، ޢަމަލީ ގޮތުން އެހެން ނުވުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. 
އެހެންކަމުން، ކައިވެނީގެ ހުށަހެޅުމެއް ލިބޭ ހިނދު، އަނެއް ފަރާތުގެ ދީނާއި އަޚްލާޤާމެދު ހިތްހަމަޖެހޭނަމަ، އެ ހުށަހެޅުމަށް އިޖާބަދިނުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ. މާއްދީ ކަންކަމަށްވުރެ މި ދެކަމަށް އިސްކަންދިނުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. އަދި މިގޮތަށް ޢަމަލުނުކޮށްފިނަމަ، މުޖުތަމަޢުގައި ނޭދެވޭ ނަތީޖާތަކެއް ނުކުމެދާނެއެވެ. 
ކައިވެނީގެ މައްސަލައިގައި އިސްލާމީ އުސޫލުތަކާއި ރިވެތި އާދަކާދަތަކަށް ޙުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. މިއަދުގެ މުޖުތަމަޢުގައި ގިނަ ފަހަރަށް ކައިވެނީގެ ނިންމުންތައް ނިންމަނީ މާއްދީ ކަންކަމަށް އިސްކަންދީގެންނެވެ.  
މިސާލަކަށް: 
- ދެ ފިރިހެނަކު ކައިވެނީގެ ހުށަހެޅުމެއް ގެނެސްފިނަމަ، ގިނަ ފަހަރަށް އިސްކަންދެވެނީ މާލީ ގޮތުން ފުދުންތެރި ފަރާތަށެވެ.
- ދީނީ ގޮތުން ރަނގަޅު، ނަމަވެސް މާއްދީ ގޮތުން އާދައިގެ ފަރާތަކާމެދު ޝައްކު އުފެދެއެވެ.
- ދީންވެރި އަންހެނުންނާމެދު ބައެއް ފަހަރު މަލާމާތްކުރެވެއެވެ.
މިފަދަ ވިސްނުންތަކަކީ އިސްލާމްދީނުގެ ތަޢުލީމުތަކާ ޚިލާފު ކަންކަމެވެ.
ދީނީ ގޮތުން ބަލާއިރު: 
1. ދީންވެރިކަމަށް އެންމެ މަތީ އިސްކަމެއް ދޭންވާނެއެވެ.
2. މާއްދީ ކަންކަމަކީ ﷲ ގެ ޤުދުރަތުގެ ދަށުގައިވާ ކަންކަމެވެ. އެކަލާނގެ އިރާދަކުރައްވާ ފަރާތްތަކަށް ރިޒުޤު ތަނަވަސްކޮށްދެއްވައެވެ.
3. ކައިވެނީގެ މަޤްޞަދަކީ ހަމައެކަނި މާއްދީ ފައިދާ ހޯދުމެއް ނޫނެވެ. 
ކައިވެންޏަކަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ވިސްނަންޖެހޭ މުހިންމު ކަންތައްތައް: 
1. ކައިވެނިކުރަން ބޭނުންވަނީ ކީއްވެ އަދި ކާކާ އެކުގައިތޯ ވިސްނުން.
2. ހަމައެކަނި މީސްތަކުން ރުހުމަށްޓަކައި ކައިވެނި ނުކުރުން.
3. ﷲ އަށް ކިޔަމަންތެރިވުމަށް އެކަކު އަނެކަކަށް އެހީތެރިވުން.
4. ދިރިއުޅުމުގައި ﷲ އަށް އެންމެ މަތީ އިސްކަމެއް ދިނުން.
ކައިވެނީގެ ދިރިއުޅުމުގައި ގިނަ މައްސަލަތައް ދިމާވަނީ ކައިވެނިކުރާއިރު ރަނގަޅަށް ވިސްނާ ނުފިކުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ހަމައެކަނި ޖަޒުބާތީ ލޯބީގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ކުރެވޭ ކައިވެނިތައް ގިނަ ފަހަރަށް ނާކާމިޔާބުވެއެވެ. 
އެހެންކަމުން، ކައިވެންޏަކަށް ވަނުމުގެ ކުރިން އަމިއްލަ ނަފްސާ އަންނަނިވި ސުވާލުތައް ކުރުން މުހިންމެވެ: 
1. މި ކައިވެނިން އަހަރެން އުންމީދުކުރަނީ ކޯއްޗެއްތޯ؟
2. މި ގުޅުމުގައި އަހަރެންގެ ދައުރަކީ ކޮބައިތޯ؟
3. އަހަރެންގެ އަނެއް ފަރާތުގެ ކިބައިގައި ހުރި އަޚްލާޤީ އަދި ދީނީ ސިފަތަކަކީ ކޮބައިތޯ؟
4. މި ކައިވެނިން އަހަރެންނަށް ދީނީ ގޮތުން ކުރިއެރުމެއް ލިބޭނެތޯ؟
5. އަހަރެމެންގެ މެދުގައި ހުރި އާންމު ލަނޑުދަނޑިތަކަކީ ކޮބައިތޯ؟
މި ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ހޯދުމަކީ ކައިވެނީގެ ދިރިއުޅުން ފެށުމުގެ ކުރިން ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން:
- ކައިވެނިކުރުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ރުހުން ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރުން.
- ދެ ފަރާތުގެ މެދުގައި ހުރި ތަފާތުތަކާއި އެއްގޮތްތައް ދެނެގަތުން.
- ކައިވެނީގެ ޒިންމާތަކަށް ތައްޔާރުވުން.
- ދީނީ އަދި ދުނިޔަވީ ކަންކަމުގައި އެކަކު އަނެކަކަށް އެހީތެރިވެވޭނެ މިންވަރު ވަޒަންކުރުން.
 
- ޑރ. ޝައިޚާ ޙައިފާ ޔޫނިސް