އެތަކެއް މަސްތަކެއް ވަންދެން ހޫނުވަމުން އައި ގުޅުމެއްގެ ތެރެއިން، އިޒްރޭލާއި މިސުރާ ދެމެދު އޮތް ގުޅުން މިހާރު ވަނީ ހުޅުވާލެވިފައިވާ ދުޝްމަނުންގެ ދަރަޖައަށް ގާތްވެފަ އެވެ. މި ދެ ގައުމުގެ ދެމެދުގައި އޮތް އިތުބާރު ނެތިގެން ގޮސްފައިވަނީ ފަލަސްތީނުގެ މީހުން މިސުރުގެ ސައިނާއީ ޕެނިންސުލާގައި އަލުން އާބާދުކުރުމުގެ ހުށަހެޅުންތަކާއި، ހަނގުރާމައަށް ތައްޔާރުވުމަށް މިސުރުން އިޒްރޭލުގެ ސަރަހައްދާ ގާތުގައި ސިފައިން އިތުރުކުރަމުންދާކަމުގެ ތުހުމަތުތަކާ ގުޅިގެންނެވެ.
މި މައްސަލައާ ގުޅޭ ގޮތުން މެދުއިރުމަތީގެ ނޫހަކަށް މައުލޫމާތު ދިން މަސްދަރުތަކުން ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި، މިސުރުން ފަހުން ގަތް ހަތިޔާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ޗައިނާއިން އުފައްދާފައިވާ ޒަމާނީ ވައިގެ ދިފާއީ ނިޒާމެއް ހިމެނެ އެވެ. މިކަމަކީ މިސުރުގެ އިތުރުވަމުންދާ ސިފައިންގެ ބާރުގެ މައްޗަށް އިޒްރޭލްގެ މީޑިއާއިން އިންޒާރުދެމުންދާ ކަމެއް ކަމަށާއި، މިސުރުގެ މަގްސަދުތަކާމެދު ސުވާލު އުފައްދަމުންދާ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ބުނެ އެވެ.
ގާޒާ ހަނގުރާމައިން ހޫނުވެގެން ދިޔަ ގުޅުން
މެދުއިރުމަތީގެ މި ދެ އަވައްޓެރި ގައުމުގެ ގުޅުން ގޯސްވެފައިވަނީ 2023 ގެ އޮކްޓޯބަރުން ފެށިގެން ހަމާސްއާއި އިޒްރޭލާ ދެމެދު ގާޒާގައި ހިނގަމުންދާ ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުންނެވެ. ނަމަވެސް ކަންކަން އިތުރަށް ހޫނުވެގެން ދިޔައީ 2023 ގެ މޭމަހު އިޒްރޭލުން މިސުރާއި ގާޒާ ދެމެދު އޮންނަ ސަރަހައްދެއް ހިފުމާ ގުޅިގެންނެވެ. މިއީ މިސުރާއި އިޒްރޭލާ ދެމެދު 1979 ގައި ވެފައިވާ ސުލްހައިގެ އެއްބަސްވުމާއި ފަހުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކާ ޚިލާފު ކަމެއް ކަމަށް މިސުރުން ބުނެ އެކަމާ ވަރަށްބޮޑަށް ނުރުހުން ފާޅުކޮށްފައިވެ އެވެ.
ދެ ގައުމުގެ ދެމެދުގައި އޮތް ގުޅުން އިތުރަށް ގޯސްވީ އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް  ޖަނަވަރީމަހު ހުށަހެޅުއްވި، ގާޒާގެ 2.3 މިލިއަން ފަލަސްތީނު މީހުން މިސުރާއި ޖޯޑަން އަށް ފޮނުވާ، ގާޒާ އެމެރިކާއިން ހިފުމަށްފަހު ރިސޯޓަކަށް ހެދުމުގެ ޕްލޭން އިޒްރޭލުން ގަބޫލުކޮށް އެއާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުންނެވެ.
ސުލްހައިގެ މުއާހަދާގެ ދަށުން އުފެދިފައިވާ ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތައް
ގުޅުން ގޯސްވެފައިވާ މައްސަލައިގައި މިސުރާއި އިޒްރޭލްގެ ވެރިން ސީދާ ވާހަކަދައްކާފައެއް ނުވެ އެވެ. މަސްދަރުތަކުން ބުނިގޮތުގައި، ބެންޖަމިން ނެތަންޔާހޫގެ ކަނާތުފިޔައިގެ ސަރުކާރުން ސައިނާއީ ޕެނިންސުލާގައި މިސުރުން ސިފައިން އިތުރުކުރަމުންދާ ކަމާއި އަދި ހަތިޔާރު ހޯދުމުގެ ފަހަތުގައިވާ މަގްސަދާ މެދު ކަންބޮޑުވުންތައް ފާޅުކޮށްފައިވެ އެވެ.
މަސްދަރުތަކުން ބުނި ގޮތުގައި، އިޒްރޭލުން މިސުރަށް ތަކުރާރުކޮށް ޝަކުވާކޮށްފައިވަނީ ސުލްހައިގެ މުއާހަދާގެ ދަށުން ހަތިޔާރު ބެހެއްޓުން މަނާކޮށްފައިވާ ސައިނާއީގެ ބައެއް ސަރަހައްދުތަކުގައި "ހުއްދަ ނުލިބި" ސިފައިންގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ ގާއިމުކުރާ ކަމަށް ފެންނާތީ އެވެ. ވައިޓްހައުސްގައި މިމަހު ކުރީކޮޅު ޓްރަމްޕްއާއެކު ބޭއްވި ބައްދަލުވުމެއްގައި ނެތަންޔާހޫ ސައިނާއީގައި މިސުރުން ސިފައިން އިތުރުކުރަމުންދާ ކަމާއި އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރާ މެދު ޝަކުވާކޮށް، އެމެރިކާގެ ރައީސް ޓްރަމްޕް މެދުވެރިކޮށް މިސުރުގެ ސިފައިން ސަރަހައްދުން އަނބުރާ ގެންދިއުމަށް ބާރުއެޅުމަށް އެދުނެވެ.
ޗައިނާގެ ވައިގެ ދިފާއީ ނިޒާމާއި އަސްކަރީ ބާރު
ނެތަންޔާހޫގެ ސަރުކާރާ ގާތް މީޑިއާތަކުން ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ މިސުރުން ޗައިނާއިން އުފައްދާފައިވާ ދުރަށް ފޮނުވާ އެޗްކިއޫ-9ބީ ވައިގެ ދިފާއީ ނިޒާމެއް ގަނެ، ބެހެއްޓުމުގެ ޚަބަރު ފެތުރުމާ ގުޅިގެންނެވެ. މިއީ ރަޝިޔާގެ އެސް-400 ނިޒާމާ އެއްވަރުގެ ނިޒާމެއް ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ.
ކުރީގެ އުސޫލުތަކާ ޚިލާފަށް، މިސުރުގެ ސިފައިންގެ ފަރާތުން ޗައިނާއާއެކު ނިންމި މި ވިޔަފާރީގެ ޚަބަރު އާންމުކޮށްފައެއް ނުވެ އެވެ. ރިޓަޔާޑް އާމީ ޖެނެރަލް ސަމީރު ފަރާޖް އަކީ މި ދިފާޢީ ނިޒާމް އައިސްފައިވާކަން އަދި ބެހެއްޓިފައިވާކަން އިޢުލާންކުރި ފަރާތެވެ. އޭނާ މިކަން ހާމަކުރީ ޓީވީ ޓޯކްޝޯއެއްގަ އެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއާ އެއްވަގުތެއްގައި، މިސުރުގެ ސިފައިންގެ ފަރާތުން ބުނެފައިވަނީ މިސުރާއި ޗައިނާގެ ޔުނިޓްތަކުން ވައިގެ ހަނގުރާމައިގެ ތަމްރީނުތަކެއް ހިންގަމުންދާކަމަށެވެ. ތަމްރީނުތައް ފެށީ އޭޕްރިލް 15 ގައި ކަމަށާއި މި މަހުގެ ނިޔަލަށް ކުރިއަށްދާނެ ކަމަށް ބުނެފައިވެ އެވެ.
"މިސުރުން މެދުއިރުމަތީގައި ހަލުވިކަމާއެކު ފެތުރެމުންދާ ނުރައްކާތެރި ކަންތައްތަކާ ކުރިމަތިލަނީ ވިސްނުންތެރިކަމާއި، ސިޔާސީ ހިކުމަތްތެރިކަމާއި، ކެތްތެރިކަމާއެކުގަ އެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއާއެކު އޭގެ މަސްލަހަތުތައް ދިފާއުކުރުމަށް އަސްކަރީ ބާރުގެ ބޭނުންކުރުމުން ބަރީއައެއް ނުވެއެވެ،" މިސުރުގެ ސަރުކާރާ ގާތްކަމަށް ބެލެވޭ ކައިރޯގައި ހިންގާ އިޖިޕްޝަން ސެންޓާ ފޯ ސްޓްރެޓެޖިކް ސްޓަޑީޒްގެ ވެރިޔާ ޚާލިދު އޮކާޝާ ޔޫއޭއީ ގެ ނޫހެއްކަމުގައިވާ 'ދަ ނޭޝަނަލް' އަށް ދިން އިންޓަވިއުއެއްގައި ބުންޏެވެ.
ދިފާއީ ނިޒާމުގެ ނުސީދާ މެސެޖުތައް
ރައީސް އަބްދުލް ފައްތާހު އަލްސީސީ ވަނީ ޑިޕްލޮމެޓިކް ބަހުރުވައިން ގާޒާގައި އިޒްރޭލުން ގެންގުޅޭ އެތަން ސުންނާފަތިކުރުމުގެ ސިޔާސަތު ކުށްވެރިކޮށްފަ އެވެ. ފަލަސްތީނުން އެހެން ތަންތަނަށް، ޚާއްސަކޮށް ސައިނާއީއަށް، ދިޔުމަށް މަޖުބޫރުކުރުވާ ކަމަށާއި، ކާނާ ހަތިޔާރެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރާ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ.
އިޒްރޭލުން 'ފިލަޑެލްފިއާ ކޮރިޑޯ' ހިފުމުން މިސުރުގެ ފޮރިން މިނިސްޓްރީން ބުނެފައިވަނީ ޖެނޮސައިޑް ނުވަތަ ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ދައުވާއާ ގުޅިގެން މައްސަލަ ކުރިއަށްގެންދަން ނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ. މިސުރުން އިންޓަނޭޝަނަލް ކޯޓް އޮފް ޖަސްޓިސް (އައިސީޖޭ) ގައި ގާޒާގައި އިޒްރޭލުން ޖެނޮސައިޑް ހިންގާފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކޮށް ސައުތު އެފްރިކާއިން ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލައަށް ބާރު ދިނުމަށް ބައިވެރިވާން ނިންމާފައިވެ އެވެ.
މިއީ އިޒްރޭލުން ފަލަސްތީނާއި މިސުރުގެ ބޯޑަރު ސަރަހައްދު ކަމަށްވާ 'ފިލަޑެލްފިއާ ކޮރިޑޯ' ސަރަޙައްދު ހިފުމާ ގުޅިގެން މިސުރުން ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުން އަޅާފައިވާ އިތުރު ފިޔަވަޅެކެވެ. މި ސަރަހައްދަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގޮތުން ގަބޫލުކުރެވޭ މުޢާހަދާތަކާ އެއްގޮތަށް އިޒްރޭލަށް ހިފުމުގެ ހައްގު ނެތް ސަރަހައްދެއް ކަމަށް މިސުރުން ދެކޭތީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފައިވެ އެވެ.
މިސުރުގެ ސިފައިންގެ ތައްޔާރީތައް
މިސުރުގެ ރައީސް އަލްސީސީއާއި އޭނާގެ ސަރުކާރުން ދައްކާ ވާހަކަތަކުގައި ނިސްބަތުން ކެތްތެރިކަން ދައްކާއިރު، މަސްދަރުތަކުން ބުނާގޮތުގައި މިސުރުގައި އިޒްރޭލްއާމެދު އިތުރުވަމުންދާ ދުޝްމަނުކަން އަދި ހަނގުރާމައިގެ ބިރުދެއްކުމުގެ މެސެޖުތައް ރޭގަނޑު ޓީވީ ޓޯކްޝޯތަކުން ފެނިގެންދެ އެވެ.
މިއީ  އާބާދީ ކުޑަ ސައިނާއީ ޕެނިންސުލާއަށް ގާޒާގެ ފަލަސްތީނުން ބަދަލުކުރުމާ ދެކޮޅަށް ހަރުކަށި އިންޒާރުތައް ހިމެނޭ މެސެޖުތަކެކެވެ. މިފަދަ އަމަލުތައް މިސުރުން ބަލައިނުގަންނާނެކަމަށާ މިއީ ގައުމީ ސަލާމަތީ ނުރައްކަލެއް ކަމަށް ބުނެފައިވެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި މިސުރުގެ ސިފައިންގެ ގާބިލުކަމުގެ ވާހަކަތައް ވެސް ހިމެނެއެވެ.
ބައެއްފަހަރު، މިފަދަ ފަރާތްތަކުން ޓީވީ ބަލާ މީހުންނަށް ހަނދާންކޮށްދެނީ މިސުރުން އިޒްރޭލާ އެކު އެންމެ ފަހުން ހަނގުރާމަ ކުރީ 1973 ގައި ކަމަށާއި، އެވަގުތު އެއީ އިޒްރޭލުން ހިފާފައިވާ ސައިނާއީގައި ސުވޭޒް ކެނަލްގެ އިރުމަތީ ގައި އޮތް އިޒްރޭލްގެ ފޯޓިފިކޭޝަންތައް ހޯދުމަށް މިސުރުގެ ސިފައިން ސުވޭޒް ކެނަލް ހުރަސްކުރި މަންޒަރެވެ.
ސަރުކާރުން ކޮންޓްރޯލްކުރާކަން އެނގޭ ސޯޝަލް މީޑިއާގެ އެތައް ބައިވަރު އެކައުންޓުތަކުން އާންމުކުރަނީ ގައުމިއްޔަތާއި، އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ހުރި މެސެޖުތަކަކާއި، އިޒްރޭލާ ކުރިމަތިލުމަށް ކުރީގެ އާމީ ޖެނެރަލެއް ކަމަށްވާ ރައީސް އަލްސީސީއާއި ސިފައިންގެ މައްޗަށް އިތުބާރުކުރުމަށް މިސުރުގެ ރައްޔިތުންނަށް ގޮވާލާ ޕޯސްޓްތަކެވެ.
ސުލްހައިގެ މުސްތަގްބަލު ބަލައި ހޯދުމުގެ ކުރިމަތިލުން
މިސުރުން ގާޒާ ހަނގުރާމައިގެ ފަހުން ސިނާއީއާއި ސުވޭޒް ކެނަލް ދިފާޢުކުރުމުގެ މައިގަނޑު ޒިންމާ އުފުލާ ތާޑް އާމީ ހިމެނޭގޮތަށް ހަނގުރާމައިގެ ތަމްރީނުތަކެއް ކުރިއަށްގެންގޮސްފައިވެ އެވެ. މިއީ ވަރަށް ބޮޑަށް ޝާއިއުކުރެވުނު ތަމްރީނުތަކެކެވެ. މި ތަމްރީނުތަކުގައި ބޭނުންކުރީ އަސްލު ހަތިޔާރުތަކާއި، އެތަކެއް ހާސް ސިފައިންނާއި، އެތަކެއް ސަތޭކަތަ ޓޭންކުތަކާއި، ހަނގުރާމަވެރި އުޅަނދުތަކާއި ހަތިޔާރު ހަރުކޮށްފައިވާ މީހުން އުފުލާ ދުއްވާ އެއްޗެއްސެވެ.
މަސްދަރުތަކުން ބުނާގޮތުގައި، މިސުރުން ވަނީ ސައިނާއީ ކުރިމަތިލާ ސުވޭޒް ކެނަލްގެ ހުޅަނގު ފަރާތުގައި ބަހައްޓާފައިވާ ޔުނިޓްތައް އެންމެ މަތީ ފެންވަރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރާއި ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރު ޖެނެރަލް އަބްދުލް މަޖީދު ސަގްރު ފަހުން ގައުމަށް ޔަގީންކޮށްދިން ގޮތުގައި ސިފައިންނަކީ ތައްޔާރު އަދި ގައުމުގެ ސަލާމަތަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ނުރައްކާތަކާ ކުރިމަތިލުމުގެ ގާބިލްކަން ލިބިފައިވާ ބައެކެވެ.
ފާހަގަކޮށްލެވޭ ގޮތެއްގައި، މިސުރުން އަދި ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތަކުން ފޮނުވާ ބައެއް މެސެޖުތައް ދަތުރުކުރަނީ ތަފާތު އަމާޒަކަށެވެ. މަސްދަރުތަކުން ބުނާގޮތުގައި މިއީ ގާޒާގައި އިޒްރޭލުން ކުރާ ލާއިންސާނީ އަމަލުތަކުން ރުޅިއައިސްފައިވާ މިސުރުގެ ރައްޔިތުން ހަމަޖެއްސުމަށް ފަރުމާކުރެވިފައިވާ މެސެޖުތަކެކެވެ. ފަލަސްތީނުންގެ ހައްގުތަކަށް ތާއީދުކުރުމަކީ ގިނަ މިސުރު މީހުންގެ އަމިއްލަވަންތަކަމުގެ ބައެއް ކަމަށްވެފައިވެ އެވެ.
މިސާލަކަށް، ރައީސް އަލްސީސީ ވަނީ ސުލްހައަކީ މިސުރުގެ ސްޓްރެޓެޖިކް ނިންމުން ކަމަށް ވިދާޅުވެފަ އެވެ. އަދި މި މަހު ދީނީ މައްސަލަތަކުގައި ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ ފަރާތްކަމަށްވާ ދާރުލް އިފްތާއިން ގާޒާގައި ތިބި ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުންނާ އެކުވެ އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ކުރުމަކީ އިސްލާމްދީނުގައި މުގައްދަސް ވާޖިބެއް ކަމަށް ބުނާ ދީނީ އިލްމުވެރިންނަށް ރައްދުދީފައިވެ އެވެ.
ސުލްހައިގެ މުއާހަދާ: ސަރަހައްދީ ހަމަޖެހުމުގެ މައިގަނޑު ބިންގާ
މިސުރާއި އިޒްރޭލާ ދެމެދު އެމެރިކާއިން ސްޕޮންސަ ކުރި ސުލްހައިގެ ކޭމްޕް ޑޭވިޑް މުއާހަދާ ފުޅާ ގޮތެއްގައި ބެލެވެނީ ސަރަހައްދުގެ ހަމަޖެހުމުގެ މައިގަނޑު ބިންގަލެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. މިކަމުގެ ސަރަހައްދީ ނަތީޖާ މިއަދާ ހަމައަށް ދެމިއޮވެ އެވެ. މިގޮތުން މިސުރުން ކުރީގެ ސޯވިއެޓް ޔޫނިއަން ކޭމްޕުން ބޭރުވެ، އިޒްރޭލްގެ މައިގަނޑު ރައްކާތެރިކަން ދޭ ފަރާތްކަމަށްވާ އެމެރިކާއާއި ގާތް ގުޅުމެއް ފެށުމުގެ ފުރުސަތު ލިބުނެވެ.
މުއާހަދާގެ ދަށުން މިސުރަށް އަހަރަކު 1.3 ބިލިއަން ޑޮލަރުގެ އަސްކަރީ އެހީގެ އިތުރުން، އެމެރިކާއިން އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ބިލިއަން ޑޮލަރުން އެހީ ފޯރުކޮށްދީފައިވެ އެވެ. އެމެރިކާގެ އިގްތިސާދީ އެހީއިން މިސުރުގެ އިގްތިސާދު ބަދަލުކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، މިސުރާއި އިޒްރޭލާ ދެމެދު ވެފައިވާ ސުލްހައަކީ 'ފިނި' ސުލްހައެއް ކަން ސާބިތުވެފައިވެ އެވެ. މިގޮތުން ސަލާމަތީ އަދި ޓެރަރިޒަމާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް މި ދެ ގައުމު ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރިއެވެ. މި އިންތިޒާމު ފަހަކަށްއައި ގާޒާ ހަނގުރާމައިގެ ކުރިން 10 ވަރަކަށް އަހަރު ވަނީ ފުޅާވެފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިސުރުގެ ސިފައިންގެ ހަނގުރާމައިގެ ޑޮކްޓްރިންގައި އިޒްރޭލަކީ މައިގަނޑު ދުޝްމަނެއް ކަމަށް އަބަދުވެސް ބެލެވުނެވެ. އަދި މިސުރުގެ ގިނަ މީހުން އިޒްރޭލާއެކު އެއްވެސް ފެންވަރެއްގައި މުއާމަލާތްކުރުމަށް ދުރުހެލިވެފައިވެ އެވެ.
އެޗްކިއޫ-9ބީ އަކީ ޗައިނާއިން ތަރައްގީކޮށްފައިވާ އެޑްވާންސްޑް ސާފަސް-ޓު-އެއާ މިސައިލް (ސޭމް) ނިޒާމެކެވެ. މި ނިޒާމް ފަރުމާކުރެވިފައިވަނީ އެކި ބާވަތުގެ ވައިގެ ނުރައްކާތަކުން ދުރު ރޭންޖުގެ ވައިގެ ދިފާއު ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ. މިއީ އަސްލު އެޗްކިއޫ-9 ނިޒާމުގެ އަޕްގްރޭޑްކުރެވިފައިވާ ބާވަތެކެވެ. މީގައި ރޭންޖު، މަގުދައްކާ ނިޒާމުތައް އަދި ގިނަ ޓާގެޓްތަކާ އެއްފަހަރާ އަމާޒުކުރުމުގެ ގާބިލިއްޔަތުތައް އިތުރުކުރެވިފައިވެ އެވެ.
މައިގަނޑު ސްޕެސިފިކޭޝަންތައް
އުފެއްދި ފަރާތް: ޗައިނާ އެއަރޯސްޕޭސް ސައިންސް އެންޑް އިންޑަސްޓްރީ ކޯޕަރޭޝަން
ބާވަތް: ދުރު ރޭންޖުގެ ސާފަސް-ޓު-އެއާ މިސައިލް ސިސްޓަމް
އޮޕަރޭޝަނަލް ރޭންޖު: 300 ކިލޯމީޓަރާ ހަމައަށް
އެންގޭޖްމަންޓް އޯލްޓިޓިއުޑް: 50 ކިލޯމީޓަރާ ހަމައަށް
މިސައިލް ސްޕީޑް: މެކް 5+ (އަޑު ގެ ސްޕީޑަށްވުރެ ފަސް ގުނަ އިތުރު. ގަޑިއަކު 6,174 ކިލޯމީޓަރަށްވުރެ ބާރު ސްޕީޑެއް)
ވޯހެޑް: 180 ކިލޯގްރާމުގެ ހައި-އެކްސްޕްލޯސިވް ފްރެގްމެންޓޭޝަން
ގައިޑެންސް ސިސްޓަމް: އިނާޝަލް ނެވިގޭޝަން، މިޑް-ކޯސް އަޕްލިންކް އަދި ޓާމިނަލް އެކްޓިވް ރަޑާ ހޯމިންގއާއެކު
ލޯންޗް ޕްލެޓްފޯމް: މޮބައިލް ޓްރާންސްޕޯޓާ އެރެކްޓާ ލޯންޗާ. ވާޓިކަލް ލޯންޗް ގާބިލްކަމާއެކު
މިސައިލް ލޯޑްއައުޓް ޕާ ލޯންޗާ: 8 މިސައިލާ ހަމައަށް (ކުރީގެ 4-މިސައިލް ކޮންފިގަރޭޝަނުން އިތުރުކުރެވިފައި)
ގާބިލިއްޔަތުތައް
މަލްޓި-ޓާގެޓް އެންގޭޖްމަންޓް: އެކިއެކި ޓާގެޓްތަކަށް އަމާޒުކުރުމަށް އެއްފަހަރާ ގިނަ މިސައިލްތައް ކޮންޓްރޯލްކުރުމުގެ ގާބިލްކަން
ތްރެޓް އިންޓަސެޕްޝަން: މަތިންދާބޯޓުތައް، ކްރޫޒް މިސައިލްތައް، އެއަރ-ޓު-ސަރފަސް މިސައިލްތައް، އަދި ޓެކްޓިކަލް ބެލިސްޓިކް މިސައިލްތައް އިންޓަސެޕްޓްކުރުމަށް ފަރުމާކުރެވިފައި
ރަޑާރ ސިސްޓަމްތައް: އެޑްވާންސްޑް ރަޑާރ ސިސްޓަމްތަކާއެކު، HT-233 ފޭސްޑް އެރޭ ރަޑާރ ހިމެނޭގޮތަށް، 360-ޑިގްރީގެ ކަވަރޭޖާއި މަތީ ފެންވަރުގެ ޓާގެޓް ޓްރެކިންގ ޤާބިލިއްޔަތުތައް ފޯރުކޮށްދޭ
ޑިޕްލޮއިމަންޓް ވަގުތު: ގާތްގަނޑަކަށް ހަރަކާތްކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުވުމަށް 6 މިނެޓް
ރިއެކްޝަން ޓައިމް: ގާތްގަނޑަކަށް 10-15 ސިކުންތު
އޮޕަރޭޓަރުން
ޗައިނާ:** ސްޓްރެޓަޖިކް ސަރަޙައްދުތަކުގައި ގިނަ ޑިޕްލޮއިމަންޓްތަކާއެކު މައިގަނޑު އޮޕަރޭޓަރ
މިސުރު:** ފަހަކަށްއައިސް ޔަގީންކުރެވިފައިވާ އެޗްކިއޫ-9ބީ ނިޒާމުތައް ހޯދާފައިވުމާއި ބެހެއްޓުން
ޕާކިސްތާން: އެޗްކިއޫ-9ޕީ ގެ ނަމުން އަމިއްލައަށް ފަރުމާކޮށްފައިވާ ބާވަތެއް ބޭނުންކުރޭ
އެހެނިހެން އޮޕަރޭޓަރުން:** މޮރޮކޯ، ތުރުކްމެނިސްތާން، އުޒްބެކިސްތާން
ސްޓްރެޓަޖިކް މުހިންމުކަން
އެޗްކިއޫ-9ބީ އިން ޗައިނާއާއި އޭގެ ބައިވެރިންގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ޤާބިލިއްޔަތުތައް ވަރުގަދަކޮށްދެއެވެ. މިގޮތުން ވައިގެ ނުރައްކާތަކާ ދެކޮޅަށް ވަރުގަދަ ދިފާޢެއް ފޯރުކޮށްދެއެވެ. އޭގެ ދިގު ރޭންޖާއި އެޑްވާންސްޑް ގައިޑެންސް ސިސްޓަމްތަކުން އިންޓަގްރޭޓަޑް ވައިގެ ދިފާޢީ ނެޓްވޯކުގައި މިއީ ވަރުގަދަ ބައެއް ކަމުގައި ހަދާފައިވެއެވެ.