ގާޒަގައި އިޒްރޭލުން ހިންގަމުންދާ އަސްކަރީ އަމަލުތަކަށް އަރަބި ލީގުން ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑުކިޔައި، ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނުތަކާ ހިލާފުވެ، އދ.ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ގަރާރުތަކަށް އިހުމާލުވެ، ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް އިޒްރޭލުން ހިންގާ ޖަރީމާއެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރާ އަމަލުތައް ހިންގަމުންދާ ކަމަށް ބުނެ އެޖަމާއަތުން ވަނީ އިޒްރޭލަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑުކިޔާފަ އެވެ.
ނަކްބާއަށް 77 އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކޮށް އަރަބި ލީގުގެ ޖެނެރަލް ސެކްރެޓޭރިއެޓުން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ވަނީ ގާޒާ އާއި ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ފަލަސްތީނާ ދެކޮޅަށް އިސްރާއީލުން ކުރަމުންދާ "ހަރުކަށި ހަނގުރާމަ" ކުށްވެރިކޮށްފަ އެވެ. މި ހަމަނުޖެހުން 585 ދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމިގެން ގޮސްފައިވާއިރު، އޮކްޓޯބަރު 2023 ން ފެށިގެން މިހާތަނަށް 52،900 އަށްވުރެ ގިނަ އާންމުން މަރުވެ، 119،800 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ޒަޚަމްވެފައިވާކަމަށް ފަލަސްތީނުގެ ސިއްހީ އިދާރާތަކުން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާކަމަށް އަރަބި ލީގުން ވަނީ ފާހަގަކޮށްފަ އެވެ.
އަރަބި ލީގުގެ ބަޔާނުގައި ވަނީ ޖިނާއީ އަމަލުތައް ހުއްޓުވުމުގެ މަގްސަދުގައި އިންޓަނޭޝަނަލް ކޯޓް އޮފް ޖަސްޓިސް (އައިސީޖޭ) އިން ނެރުނު ވަގުތީ ފިޔަވަޅުތަކަށް އިޒްރޭލުން އަމަލުނުކުރާތީ އެކަން ކުށްވެރިކޮށްފަ އެވެ. އަދި މިހާރު ހިނގަމުންދާ ހަމަނުޖެހުންތަކާއި އިންސާނީ ކާރިސާގެ ސަބަބުން ބައިނަލްއަގްވާމީ ގޮތުން އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަށް އެދޭ ކަމަށާއި، ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައަކީ ގާނޫނީ އަދި އަޚްލާގީ ހުރިހާ މިންގަނޑަކާ އެއްގޮތަށް "އެންމެ އިންސާފުވެރި އަދި އިންސާނީ" ސަބަބެއް ކަމަށް އެ ޖަމިއްޔާއިން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.
އަރަބި ލީގުން ބުނީ މި އަހަރީ ދުވަހަކީ 19 މަސް ދުވަހަށް ވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމިގެން ދިޔަ އަނިޔާވެރި، ހިނގަމުންދާ ހަނގުރާމައެއްގެ ތެރޭގައި އަންނަ އަހަރެއް ކަމަށެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ދެ ލައްކައަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވެ، ގާޒާގެ މުޅި އާބާދީ ވަނީ ގެދޮރު ގެއްލިފަ އެވެ. އަސާސީ ހުރިހާ ބޭނުންތަކެއް ހަލާކުވެ، އިންސާނީ އެހީއަށް ހުރަސް އެޅި، ފެނާއި ބޭހާއި ކާބޯތަކެތީގެ ދަތިކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރިމަތިވެފައިވެ އެވެ.
އަރަބި ލީގުން ގާޒާގެ ހާލަތަކީ ފަލަސްތީނުގެ އެތައް މިލިއަން ބަޔަކު ރެފިއުޖީންނާއި ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށް ބަދަލުވެފައިވާ "ނަސްލު ނައްތާލުމާއި އުވާލުމުގެ ޕްރޮސެސްއެއް" ކަމަށް ސިފަކޮށް، އެއީ "ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ރައްޔިތަކަށް ގަރުނުތަކެއް ވަންދެން ކުރިމަތިވެފައި ނުވާ" އަނިޔާގެ މިންވަރެއް ކަމަށް ބުނެފައިވެ އެވެ.
ގާޒާގައި އިންސާނީ ގެއްލުންތައް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ހެލްތު އޮފިޝަލުން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ނިޔަލަށް އިސްރާއީލުން ގާޒާގެ ދެކުނުގެ ޚާން ޔޫނިސްގައި ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުތަކަށް ބޮޑެތި ބޮން އެޅުމުގެ ތެރޭގައި މަދުވެގެން 57 މީހުން މަރުވެފައިވެ އެވެ. ނާސިރު މެޑިކަލް ކޮމްޕްލެކްސް އަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބިފައިވާއިރު މަރުވި މީހުންގެ ތެރޭގައި ގިނައީ ކުޑަކުދިންނެވެ.
މީގެ އިތުރުން ފަލަސްތީނުގެ ރަސްމީ ނޫސް އެޖެންސީ ވަފާއިން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ގާޒާގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި އެކި ހަމަލާތަކުގައި އާންމުންގެ އެތައް ބަޔަކު މަރުވެފައިވާއިރު އޭގެ ތެރޭގައި ޑެއިރް އަލްބާލާ، ރަފާހް، އަދި ބަނީ ސުހައިލާ ހިމެނެ އެވެ. މަރުވި މީހުންގެ ތެރޭގައި ފަލަސްތީނުގެ ނޫސްވެރިޔާ ހަސަން ސަމޫރާއި އޭނާގެ އާއިލާގެ މެމްބަރުން ހިމެނޭއިރު، އެމީހުން މަރުވީ އިސްރާއީލުގެ ސިފައިން އެމީހުންގެ ގެއަށް ބޮން އެޅުމުންނެވެ. އިތުރު މަރުތަކެއް ރެކޯޑް ކުރެވިފައިވަނީ ރަފާހުގެ އަލް އިގްލިމިޔާ ސަރަހައްދުގައި ކަމަށްވާއިރު، އެ ސަރަހައްދުގައި އާޓިލަރީ ބޮން ގޮއްވައިގެން ވެސް މީހުންވަނީ މަރުވެފަ އެވެ.
އިސްރާއީލުގެ އެންމެ ފަހުގެ ހަމަލާތަކުގައި މަދުވެގެން 74 ފަލަސްތީނު މީހުން، ގިނައީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން، މަރުވެފައިވާއިރު، މިހާރުވެސް ކުރިމަތިވެފައިވާ ނުރައްކާތެރި އިންސާނީ ދަތިކަން އިތުރަށް ވަނީ ބޮޑުވެފަ އެވެ.
ދުނިޔޭގެ ފާޑުކިޔުންތައް އިތުރުވަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގައި ޑިޕްލޮމެޓިކް ނުތަނަވަސްކަން ވެސް ވަނީ އިތުރުވެފަ އެވެ. ސްޕެއިންގެ ބޮޑުވަޒީރު ޕެޑްރޯ ސަންޗޭޒް އިސްރާއީލަކީ "ޖެނޯސައިޑަލް ސްޓޭޓެއް" ގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރެއްވުމާ ގުޅިގެން އިޒްރޭލުން ވަނީ ސްޕެއިންގެ ސަފީރު އަނާ ސަލޮމޮން އަށް މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހު ފޮރިން މިނިސްޓްރީއަށް ހާޒިރުކޮށް އިހްތިޖާޖްކޮށްފަ އެވެ.
ސަންޗޭޒް މިހެން ވިދާޅުވީ، ސްޕެއިންގެ ސަރުކާރުން އިސްރާއީލާއެކު ވިޔަފާރީގެ ގުޅުން ތައް ބަދަހިކުރަމުންދާ ކަމަށް ތުހުމަތުކުރައްވާ ކެޓަލޯނިއާގެ މެމްބަރު ގެބްރިއަލް ރުފިޔާންގެ ފާޑުކިޔުންތަކަށް ރައްދު ދެއްވަމުން މެޑްރިޑްގައި ބޭއްވި ޕާލަމެންޓް ބައްދަލުވުމުގަ އެވެ. ސަންޗޭޒް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، "އަޅުގަނޑުމެން ވިޔަފާރި ކުރަނީ ޖެނޯސައިޑަލް ދައުލަތަކާ އެކު ނޫން،" ސަންޗޭޒް ވިދާޅުވި އެވެ. މިއީ އޭނާ އާންމުކޮށް މި ލަފުޒު ބޭނުންކުރެއްވި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ.
ގާނޫނީ ޕްރެޝަރަށް އިތުރު ކަމެއް ގެނެސްދީ، އިންޓަނޭޝަނަލް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން މިދިޔަ އަހަރު ވަނީ އިސްރާއީލުގެ ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ އާއި ކުރީގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރު ޔޯއަވް ގަލަންޓް ހައްޔަރު ކުރުމުގެ އަމުރު ނެރެފަ އެވެ.
އަރަބި ލީގުން ބަޔާން ނިންމާލީ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައުގެ އެއްބައިވަންތަކަމަށް ގޮވާލައި، ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތައް ދިފާއުކޮށް، ލޭއޮހޮރުވުން ހުއްޓުވުމަށް އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަށް ބާރުއެޅުމަށް "ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ މިނިވަން ރައްޔިތުންނަށް" ގޮވާލަމުންނެވެ.