އދ. މާމިގިއްޔާއި އެ އަތޮޅުގެ ފަޅު ރަށްތަކުގައި ހަޔާތުގެ އެންމެ ކުރީކޮޅު ހޭދަކޮށް، ކުޑައިރު މާލެ ބަދަލުވެ، މިއަދު މިފެންނަ ވިލާ ގްރޫޕްގެ ވެރިޔާ، ގާސިމް އިބްރާހިމް އަށް ވުމަށް ކުރެއްވި ބުރަ މަސައްކަތާއި އޭނާގެ 75 އަހަރުގެ ހަޔާތުގެ އުފާވެރި، އަދި ހިތާމަވެރި ސަފުހާތަކަކީ އެހެން މީހުންނަށް އަލިމަހެއް ފަދަ އަގުހުރި ފިލާވަޅަކަށް ވާނެ އެވެ.
އެ ތަޖުރިބާތަކާއި ވާހަކަތައް ލިޔެފައިވާ ހަޔާތުނާމާ، "ގާސިމް އިބްރާހިމް - ލާމަސީލް ދިވެހި ދަރިއެއް" ގައި، އަމިއްލަ ދަރީންނަށް ހާއްސަ ވަސިއްޔަތެއް ކުރައްވާފައިވެ އެވެ.
ގާސިމްގެ ހަތަރު އަނބިންނާއި ޖުމުލަ 14 ދަރިން އެބަ ތިއްބެވެ. އިއްޔެ އުމުރުން 75 އަހަރު ފުރުނުއިރު، "މިހާ ހިސާބުން މިހާރު ހިތާއި ސިކުނޑި އެދެނީ ހަމަހިމޭންކަން" ކަމަށް ހަޔާތުނާމާގައި ގާސިމް ވިދާޅުވެފައި ވާއިރު، ދަރިންނަށް ދޫކުރެއްވި ވަސިއްޔަތުގައި އެންމެ ބޮޑަށް އެދިވަޑައިގެންނެވީ ބައިބައި ނުވެ އެކަތިގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ތިބުމަށެވެ.
އޭނާ ނެތް ދުނިޔެއެއްގައި އާއިލާގެ އެންމެ އިސް މީހެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ހަވާލުކުރެއްވީ ދޮށީ ފިރިހެން ދަރިފުޅު، އަދި މިހާރު ވިލާ ގްރޫޕް ހިންގަވާ އިބްރާހިމް ސިޔާދު ގާސިމްއާ އެވެ.
ރޭ ނެރުނު ގާސިމްގެ ހަޔާތު ނާމާ
އޭ ލޯބިވާ ދަރިފުޅުމެންނޭވެ! އެކި ބަނޑަށް ނިސްބަތްވާ ކުދީންނަށް ތިޔަ ކުދީންވިޔަސ،ް ތިޔަ ހުރިހާ ކުދީންނަކީ ބައްޕަގެ ލެއެވެ. ތިޔަކުދީންގެ ކުރިމަގުގެ ކާމިޔާބީ އޮތީ ވަރަށް އިޚްލާސްތެރިކަމާއެކު އެކަކު އަނެކަކަށް އަޅައިލައިގެން އެކަތިގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ތިބެގެންނެވެ. ދަރިފުޅުމެންގެ އަތްމައްޗަށް ބައްޕަ މި ދޫކޮށްލަނީ ދަރިފުޅުމެންގެ މައިންނަށާއި އަދި ދަރިފުޅުމެންނަށ،ް ބައްޕަ ދޭންޖެހޭ ވަގުތު ނުދެވ،ި މަސައްކަތުގައި ވެފައިވާ ގުރުބާނީގެ ސަބަބުން ހޯދުނު އެއްޗެކެވެ. އެހެންވީމ،ާ މި އިންވެސްޓްމަންޓުތައް ތިޔަ ކުދިންގެ މެދުގައި ތެދުވެރިކަމާއ،ި އިންޞާފްވެރި ގޮތުގައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެކެވެ. މިއީ ދަރިފުޅުމެންގެ އަމިއްލަ އިންވެސްޓްމަންޓު ތަކަށް ވިޔަސް އެ ހޯދުމަށް ބައްޕަވީ ގުރުބާނީ ހިތުގައި ބަހައްޓައިގެނ،ް ޤައުމަށް ފައިދާކުރާނޭ ގޮތަށް ބިނާކުރަމުން ގެންދާށެވެ.
ގާސިމް ވިޔަފާރި ފަށައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ދުވަސްވަރުގެ ފޮޓޯއެއް
ބައްޕަގެ ވަސިއްޔަތަކީ ތިޔަކުދިން ބައިބައިވެގެން ނުދިއުމެވެ. އެއް ކުއްޖަކު އަނެއް ކުއްޖަކަށް އަޅާލުމެވެ. އެކީގައި އުޅޭއިރ،ު ހިތްހަމަނުޖެހޭ ކަންތައްތަކާ ދިމާވިޔަސް ކެތްތެރިވާށެވެ. ވިސްނުންތެރިވާށެވެ. ހިތްހަމަ ނުޖެހޭ ކަންކަމާ ދިމާވުމުން ވަކިވެގެން ލިބޭ އެއްޗެއް ހިފައިގެންގޮސް އުޅޭއިރ،ު ވަރަށް ގިނަ ފަހަރު ކާމިޔާބު މަސައްކަތަކާ ހަމައަށް ނުދެވިދާނެ އެވެ.
އޭ ލޯބިވާ ދަރިފުޅުމެންނޭވެ. ބައްޕަ ދެކެން ބޭނުންވަނީ ތިޔަ ކުދިންނަށްޓަކައި ބައްޕަ ބިންގާއަޅައ،ި ފަށައިފައިވާ ކަންކަނ،ް ތިޔަކުދިން އިޚްލާސްތެރިކަމާއެކު މަސައްކަތް ކޮށ،ް މިއަށްވުރެވެސް ފުޅާކުރެވިގެންދާނެ ދުވަހެކެވެ. އެއްވެސް އިންސާނަކަށް އޭނާ އެދޭ ހުރިހާ ކަމެއް މި ދުނިޔޭގައި ފުރިހަމައެއް ނުވެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ތަނަވަސްކަމަކ،ީ އެއީ ދުނިޔެގައި ނިމުމެއް އޮތް ކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. އެކަމަކު ހަނދާނުން ކައްސާލިޔަ ނުދެއްޗެވެ. ތެދުވެރިކަމާއެކީގައި ތިމާމެންގެ ދީނަށާއ،ި ތިމާމެންގެ މައިން ބަފައިންނަށާއ،ި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނަށާއ،ި ގާތްތިމާގެ މީހުންނަށާއ،ި ރައްޓެހިންނަށާއ،ި އެކިއެކި ހާޖަތުތައް ޖެހިފައިވާ ނިކަމެތިންނަށް ހެޔޮކޮށް ހިތައިގެން އުޅުމަކ،ީ އަހަރެމެންގެ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނުގައި އަންގަވައިފައި އޮތް ގޮތެވެ. އެއީ ކާމިޔާބުގެ ތަޅުދަނޑިއެވެ. އެއީ އެންމެ ފުރިހަމަ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެވ.ެ އެއީ ބައްޕަ އެ މަގަކުން ހިނގަމުންދިޔަ މަގެވެ.
ގާސިމްގެ ތިން ބޭފުޅުން
ބައްޕަގެ ހަޔާތުގެ އެންމެ މުހިއްމު އެއް ބަޔަކީ އިންސާނިއްޔަތަށް އެހީތެރި ވުމެވެ. ކުރިމަތިލާންޖެހުނު އަނިޔާތަކާއި ހުރަސްތަކާއެކުވެސ،ް ދިވެހި ޤައުމަށާއި ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތް ކުރުމެވ.ެ އެކަން އެންމެ ފަހުނޭވާއާ ހަމައަށްވެސް ދެމިއޮންނާނެއެވ.ެ އެއީ ބައްޕަގެ ދަރިންނަށާއ،ި ކާފަދަރިންނަށާއި އަދި ފަހަށް ދެމިގެންދާ ދަރިކޮޅަށް ދޫކޮށްދާ ހަނދާން ތަކެކެވ.ެ ދަރިފުޅުމެންގެ ކާފަ ބުރުމާ އިބްރާހީމްގެ ފަރާތުން ބައްޕައަށް ލިބުނު އެންމެ މުޙިންމު ފިލާވަޅަކީ ދަތިހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ވެވުނު ވަރަކުން އެހީވުމެވ.ެ ތިޔަ ކުދިން ވެސ،ް ބައްޕަގެ ވަސިއްޔަތެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެންވ،ީ އަބަދުވެސް ދަތިހާލުގައި ޖެހިފައި ތިބޭ މީހުންނާމެދު ރަހްމުކޮށް އެހީތެރިވުމުގެ އަތްތިލަ ހުޅުވާލައިގެން ތިބުމަށެވ.ެ އިސްރާފް ނުކުރުމަށެވެ.
ތިޔަ ހުރިހާ ކުދިންގެ ތެރެއިން އެންމެ އިސްކޮށް ބައްޕަ މަސްއޫލިއްޔަތު މިހަވާލު ކުރަނީ އިބްރާހީމާއެވ.ެ ހުރިހައި ކުދިން އޭނާއަށް އެހީތެރިވެދ،ީ އެކަތިގަނޑެއްގެގޮތުގައި ކުރިއަށް ދާށެވެ. އޭނާ ނެތް ދުނިޔޭގައި ދެން އެންމެ ރަނގަޅަށް ހަރުދަނާކޮށް ކަންތައްކުރާ ކުއްޖަކު އިސްކޮށްގެން އޭނާގެ ފަހަތުން ހުރިހައި ކުދިންވެސް އެކީގައި އުޅޭށެވެެ ތިޔަކުދިންގެތެރެއިން ވެރިއަކަށް ހުންނަ ކުއްޖަކާއ،ި އެއާ ޖެހިގެން ދެން ހުންނަ ކުއްޖަކާއ،ި އަދި ހުރިހާ ކުދިންވެސ،ް ވަކިވަކި ކުދިންގެ ހައްގުތަކަށް ރައްކާތެރި ވާށެވެ. ގާތް މީހަކު ކަމެއް ގޯސްކުރަން ނަސޭހަތްދިނަސް އެކަހަލަ ކަންތައްތަކުގައި ބައިވެރިނުވާށެވެ. އަދި ބަޔަކު ނުބައި ރޭވުމެއް ރާވައިގެން ދެރައެއް ދޭން އުޅުނަސ،ް އެ ބަޔަކަށް ބަދަލުގައި ދެރައެއް ދޭން ނުވިސްނާށެވެ. ވިސްނަންވީ ހަމައެކަނި އެކަމަކުން ސަލާމަތްވެވޭނެ ގޮތެއް ހޯދައިގެން ސަލާމަތްވުމަށެވެ. ތިމާދެކެ މީހަކު ރުޅިއައިސްގެން އުޅުނަސް އެމީހާއަށް ދެރައެއް ދިނުމުގެ ވިސްނުމެއް ނުގެންގުޅޭށެވެ.
ތިޔަ ކުދިންގެ މައިންނަށް އަދާކުރަންޖެހޭ ޝުކުރަކަށް ނިމުމެއް ނެތެވެ. ބައްޕަ މަސައްކަތުގައި އަވަދިނެތި އުޅުނުއިރ،ު ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމާއ،ި ތިޔަ ކުދިންގެ ކަންކަމުގައި އެންމެ ބޮޑު ގުރުބާނީއެއްވީ ތިޔަ ކުދިންގެ މައިންނެވެ. މުޖްތަމައުގެ ނުބައި އޮއިވަރުތަކުގެތެރޭގައި ތިޔަ ކުދިން ޖެހުނަނުދ،ީ ދިވެހި ޤައުމަށް ޚިދުމަތްކުރެވޭފަދަ އިލްމ،ީ ގާބިލް އަދި ހިތް ހެޔޮ ދަރިންތަކަކަށް ހަދައިދިނީ ތިޔަ ކުދިންގެ މަންމައިންނެވ.ެ ބައްޕައަށް ކޮށްދެވުނު ކަމަކީ ތިޔަ ކުދިންގެ ކަންކަމަށް ކުރަންޖެހުނު ޚަރަދު ތަކުގައި ދަތިވިޔަ ނުދިނުމެވ.ެ ލިބިފައިވާ ތަނަވަސްކަމާ އެކުވެސ،ް މަޖާކުރުމ،ާ ވަގުތު ބޭކާރު ކުރުމުގައ،ި ހައްދު ފަހަނައަޅައި ދިޔަ ނުދ،ީ ދެއްކުންތެރިކަން އިސް ކުރިޔަނުދ،ީ ލިބޭއެއްޗަކުން ދެކޮޅު ޖައްސައ،ި ސާދާ ދިރިއުޅުމަކަށް ތިޔަ ކުދިން މިސްރާބު ކުރެވޭތޯ ބައްޕަ ބެލީމެވެ.
ބައްޕަގެ ދަރިންގެ މަންމައިންގެ ކިބައިން އެދެނ،ީ އެއް ކުއްޖަކު އަނެއް ކުއްޖަކަށް ހަސަދަވެރިކަން އުފެދިދާނެފަދަ ކަމަކަށް މަގު ތަނަވަސްވިޔަ ނުދ،ީ އުފާވެރި ސުލްހަވެރި ހަޔާތެއްގައި އެ ކުދިން އުޅުމަށް ނަސޭހަތްތެރިވުން މަތީގައި ދެމިތިބުމަށެވެ. ތިޔަ މައިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރި ދަރިންނާމެދު އަހަރެން ފަޚުރުވެރި ވަމެވ.ެ ތިޔަ މައިންވި ޤުރުބާނީގެ އަގު އަހަރެން ވަޒަންކުރަމެވެ."