ރާއްޖެ އަށް މިއަދު ކުރިމަތިވެފައި މި ވަނީ، ދެން ފޮރުވައިގެން ނުވަތަ ވަކި ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ބޭއްވޭނެ، އެކަނިވެރި ކާރިސާއެއް ނޫނެވެ. އެއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ރަށްތަކުގެ ތެރެއަށް ފެތުރެމުން އަންނަ ހިމޭން ކުއްލި ހާލަތެކެވެ. އެއީ މުސްތަޤްބަލު ނައްތާލައި، އާއިލާތައް ރޫޅާލަމުން އަންނަ ވަބާއެކެވެ.
މިއަދު، ދިވެހި ޒުވާނުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ވުރެ ގިނަ ކުދިންނަކީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ނުރައްކަލަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ކުދިން ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. ކޮންމެ އަހަރަ ކުވެސް، ސްކޫލުން ނުކުންނަ އެތައް ފިރިހެން ކުދިންނެއް މަސްތުވާތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންގެ އަތްދަށުވެ އެވެ. އެ ވެރިންނަށް އެ ކުދިން ފެންނަނީ ހިމާޔަތް ކުރަން ޖެހޭ ފުރާނަތަކެއްގެ ގޮތުގައެއް ނޫނެވެ. އެއާ ޚިލާފަށް، ފައިދާ ހޯދުމުގެ ފުރުޞަތުތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މަ
މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއަ ކީ މި ޒަމާނުގައި ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އިޖުތިމާޢީ ގޮންޖެހުންތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މައްސަލައެކެވެ. ނަމަވެސް، މިކަމަށް ބޭނުންވާ ފަދަ ހަރުދަނާ އަދި ގުޅިލާމެހިފައިވާ ޤައުމީ އިޖާބައެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން މި ވަބާ ދަނީ ފެތުރެމުންނެވެ.
މި މައްސަލަ އަކީ ހަމައެކަނި ފުލުހުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއްގެ ގޮތުގައި ދެކިގެން ނުވާނެ އެވެ. މިއީ ތަޢުލީމީ ދާއިރާ އާއި، ވަޒީފާގެ ފުރުޞަތުތަކާއި، އާއިލީ ގުޅުންތަކާއި، ޤައުމީ ސަލާމަތާ ގުޅިފައިވާ ބޮޑު ނިޒާމީ ގޮންޖެހުމެކެވެ. ދިގު މުއްދަތެއްގައި މި ކާރިސާއިން ރައްކާތެރިވުމަށް އެޅިފައިވާ ފިޔަވަޅުތައް ވަނީ ފުދޭ ވަރަކަށް ބަލިކަށިވެފަ އެވެ. އަދި ފަރުވާ ދިނުމުގެ ނިޒާމުތައް ވެސް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަކަށް ތަރައްޤީ ކުރެވިފައި ނުވެ އެވެ. މި ވިޔަފާރީގެ ފަހަތުގައިވާ ނެޓްވޯކްތައް ވަނީ މުޅި ޤައުމުގައި ވަކި ހިއްޕާލައިފަ އެވެ. ސަރުކާރުން މިހާރުން މިހާރަށް މި ކާރިސާއަށް އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަކީ ކޮންމެހެން މުހިންމު ކަމެކެވެ.
ގިނަ ސްކޫލްތަކުގައި މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ގޮތުން ސައިންސަށް ބިނާކޮށް، ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ހޭލުންތެރި ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގަނީ ވަރަށް ވެސް މަދުންނެވެ. ޒުވާނުންނަށް ޚާއްސަ މަރުކަޒުތަކާއި، ކުޅިވަރުގެ ވަސީލަތްތަކާއި، ރައްކާތެރި މާޙައުލުތައް އެކަށީގެންވާ ގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓިފައި ނުވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެ އެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރިންނަށް އަވަސް ރައްކާތެރިކަމެއް ނުދެވިއްޖެ ނަމަ، މަސްތުވާތަކެތީގެ ވިޔަފާރިވެރިން އެކުދިން މަޅީގައި ޖެއްސުމަށްޓަކައި އޮޅުވައިލައި، ދޮގު ޔަޤީންކަން ދޭނެ އެވެ. އެހެންކަމުން، ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅުތައް އަވަހަށް އެޅުމަކީ އެންމެ އަވަހަށް ކުރަންޖެހިފައިވާ ގައުމީ މުހިންމު މަސައްކަތެވެ.
ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ބައްޓަންކުރަންވީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ޝިކާރައަކަށްވެފައިވާ ފަރާތްތައް ހައްޔަރުކޮށް އަދަބު ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި، މުޅި މައްސަލައަށް ހައްލު ހޯދުމަށެވެ. ޢަދުލު އިންސާފުގެ ނިޒާމުން ގިނަ ފަހަރު ސަމާލުކަންދެނީ ބޮޑެތި މަސްތުވާތަކެތީގެ ނެޓްވޯކްތަކަށްވުރެ ބޮޑަށް އާދައިގެ މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތަކަށްކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. މި ފަރާތްތަކަކީ ފަރުވާއާއި މުޖުތަމަޢަށް އަލުން އަނބުރައި ގެނައުމައްޓަކައި (ރިހެބިލިޓޭޝަންގެ) އެހީތެރިކަން ބޭނުންވެފައިވާ ބައެކެވެ.
ނަމަވެސް، މި ވިޔަފާރީގެ ފަހަތުގައިވާ ބޮޑެތި ފަރާތްތަކާއި، އެކަމަށް ފައިސާ ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނާއި، ކަންކަން ރާވައި ހިންގާ ފަރާތްތަކަށް އެކަމުގެ ނަތީޖާއާ ކުރިމަތިލާކަށް ނުޖެހެ އެވެ. ޤައުމަށް ބޭނުންވެފައި ވަނީ މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތަކުން ކޯޓުތަކާއި ޖަލުތައް ފުރުމުގެ ބަދަލުގައި، އިންޓެލިޖެންސްގެ އެހީގައި، މި ނެޓްވޯކްތައް ފުނޑުފުނޑުކޮށްލުމަށް ރާވާފައިވާ ހަރުދަނާ އަދި ދުރުވިސްނޭ ސްޓްރެޓެޖީއެކެވެ.
ރިހެބިލިޓޭޝަނަކީ ޢާންމު ޞިއްޙަތަށް އިސްކަންދޭން ޖެހޭ މުހިންމު ދާއިރާއެކެވެ. މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފުމަކީ އަޚްލާޤީ ގޮތުން ކުރެވޭ ކުށެއް ނުވަތަ ފޭލްވުމެއްގެ ގޮތުގައި ނުދެކި، އެއީ ފަރުވާ ބޭނުންވާ ޞިއްޙީ މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ބަލަން ޖެހެ އެވެ. ޤައުމީ ސިޔާސަތުގެ މައިގަނޑު ތަނބުތަކުގެ ތެރޭގައި ރިހެބިލިޓޭޝަން ސެންޓަރުތައް އިތުރުކުރުމާއި، މުޖުތަމަޢީ ފެންވަރުގައި ފަރުވާގެ ޚިދުމަތްތައް ފުޅާކުރުމާއި، އަދި އެފަދަ ފަރުވާއަށް ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކުގެ އާއިލާތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުން ހިމެނެން ވާނެ އެވެ.
މިފަދަ މައްސަލަތަކުން އަރައިގަތުމުގެ މަސައްކަތަކީ ވަކިވަކިން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ވަޒީފާގެ ފުރުޞަތުތަކާއި، ކައުންސެލިންގއާއި، މުޖުތަމަޢަށް އަލުން އަނބުރައި އެކުދިން ގެނައުމުގައި ދިގުދެމިގެންދާ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށް ނުދެވިއްޖެނަމަ، ދެވިހިފުމުން ސަލާމަތްވާން މަސައްކަތްކުރާ ގިނަ ފަރާތްތައް އަނެއްކާވެސް ޖެހޭނީ ކުރީގެ ހާލަތަށް ރުޖޫޢަވާށެވެ.
ޒުވާނުންނަށް ފުރުޞަތުތައް ފަހިކޮށް ދިނުމަކީ މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް ހުރި އެންމެ ވަރުގަދަ ދިފާޢެވެ. ވަޒީފާ ނުލިބުމާއި ދިރިއުޅުމުގެ މަޤްޞަދެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން، ޒުވާނުން މަސްތުވާތަކެތީގެ ނުރައްކަލަށް ހުށަހެޅޭ މިންވަރު އިތުރުވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ރާއްޖެއިން ފަންނީ ތަމްރީނުތަކާއި، ރިސޯޓުތަކުގައި އެޕްރެންޓިސްޝިޕް ޕްރޮގްރާމްތަކާއި، އަމިއްލަ ވިޔަފާރިތައް ފެށުމަށް އެހީތެރިވުމާއި، އަދި ދެވަނަ ފުރުޞަތުގެ ވަޒީފާގެ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ބޮޑު އިންވެސްޓްމަންޓެއް ކުރަން ޖެހެ އެވެ. މިފަދަ ފުރުޞަތުތަކުގެ ސަބަބުން، އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރުކުރުމާއި އެކު އުޖާލާ މުސްތަޤްބަލެއް ބިނާ ކުރަން ބޭނުންވާ ޒުވާނުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ހިތްޖެހުމަކީ ނާދިރު ކަމެކެވެ.
ޤައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ނޭޝަނަލް އެންޓި-ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއެއް މިހާރުން މިހާރަށް ބޭނުންވެ އެވެ. މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތްތައް ސިޔާސީ ނުފޫޒުގެ ސަބަބުން ވަނީ ބައިބައިވެ، ބަލިކަށިވެފަ އެވެ. ސަރުކާރުގެ އެކި މުއައްސަސާތަކުގެ މަސައްކަތްތައް އެއް އަމާޒަކަށް ގެނައުމަށްޓަކައި، މިކަމަށް ޚާއްޞަ، މިނިވަން، ހެކީގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ނިންމުންތައް ނިންމައި، ޢާންމުންނަށް ޖަވާބުދާރީ ވާނެ “ނޭޝަނަލް އެންޓި-ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއެއް” ޤާއިމުކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ.
މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއަކީ އެއިން އަރައި ނުގެނެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދިވެސް ވަގުތު އެބައޮތެވެ. ނަމަވެސް، ފިޔަވަޅު ނާޅައި ތިބޭ ކޮންމެ ދުވަހަކީ ގެއްލުން އިތުރުވާނެ ދުވަހެކެވެ. މިއަދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޒުވާނުންނަށް ރައްކާތެރިކަން ނުދެވިއްޖެ ނަމަ، އޭގެ އިޖުތިމާޢީ، އިޤްތިޞާދީ، އަދި ސަލާމަތީ އަގުތައް އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކުން އަދާކުރަން ޖެހި، އެކަމުގެ ބުރަ އުފުލަން ޖެހޭނެއެވެ.
މިއީ ލީޑަޝިޕާއި، ހިތްވަރާއި، އެއްބައިވަންތަކަން އިސްކުރުމަށް ގޮވާލަންޖެހޭ ނާޒުކު ވަގުތެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ޒުވާނުންނާއި، އާއިލާތަކަށް މިހާރުގެ ޙާލަތަށް ވުރެ މާރަނގަޅު މުސްތަޤްބަލެއް ޙައްޤުވެގެންވެ އެވެ.
ރާއްޖޭގެ މުސްތަޤްބަލް ބިނާވެފައި ވަނީ، މިވަގުތު އަޅުގަނޑުމެން އަޅާ ކޮންމެ ފިޔަވަޅެއްގެ މައްޗަށެވެ. މިހާރު ކުރިމަތިވެފައިވާ ސިއްރު ކުއްލި ޙާލަތަށް ހައްލެއް ނުލިބިއްޖެ ނަމަ، މިކަމުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމީ ތާރީޚު ދާއިމީ ކަޅު ވިލާގަނޑަކަށް ބަދަލުވެގެން ހިނގައިދާނެ އެވެ.