ދިވެހިރާއްޖެއަށް ފަތުރުވެރިކަން ތައާރަފުކޮށްދެއްވި އެއް ބާނީ ކަމަށްވާ މޯލްޑިވްސް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް ޓޫރިޒަމް އިންޑަސްޓްރީ (މަޓީ)ގެ ޗެއާމަން މުހައްމަދު އުމަރު މަނިކު (އެމްޔޫ މަނިކު) އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. 'ސަން'އަށް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި އެމްޔޫ މަނިކަށް ސިންގަޕޫރުގެ މައުންޓް އެލިޒަބެތު ހޮސްޕިޓަލުގައި ފަރުވާދޭތާ މަހެއްހާ ދުވަސް ވަނީ ވެފައެވެ. އަދި އަވަހާރަވީއިރު، ފަރުވާ ދެމުންދިޔައީ އެ ހޮސްޕިޓަލުގެ އައިސީޔޫގައި ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބިފައިވެއެވެ. އެމްޔޫ މަނިކްވަނީ، ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދުގެ އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރާ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާ މި ގައުމަށް ތައާރަފުކުރެއްވުމުގައި އިސް ދައުރެއް އަދާކުރައްވައިފައެވެ. ފަތުރުވެރިކަމަށް 50 އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކުރުމަށް ބޭއްވި ހަފުލާގެ ތެރެއިން -- ފޮޓޯ/ ރައީސް މާލެއަތޮޅު ވިހަމަނާފުށީގައި 1972 ވަނަ އަހަރު ހުޅުވި 30 ކޮޓަރީގެ ޓޫރިސްޓް ރިޒޯޓަކީ، ރާއްޖޭގައި ހުޅުވި ފުރަތަމަ ޓޫރިސްޓް ކަމަށްވާއިރު، ކުރުނބާވިލެޖްގެ ނަމުގައި އެ ރިޒޯޓް 1986 ގައި އަލުން ތަރައްގީކުރައްވައި ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ފަސް ތަރީގެ ހޮޓަލަކަށް އެ ރިޒޯޓް ހެއްދެވުމުގައި އެމްޔޫ މަނިކް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރެއްވިއެވެ. ރާއްޖެއަށް ފެބްރުއަރީ 16، 1972ގައި އައި ފުރަތަމަ ފަތުރުވެރިން މި ގައުމުގައި ތިބުމުގެ ކަންތައްތައް ހަމަޖެއްސެވުމުގެ މަސައްކަތުގައި ވެސް އުޅުއްވިއެވެ. ޔުނިވާސަލް އެންޓަޕްރައިސަސް ލިމިޓެޑްގެ ޗެއާމަންކަމުގައި ހުންނަވައިގެން އެމްޔޫ މަނިކުވަނީ، ރާއްޖެއާއި ޔޫރަޕް ގުޅުވުމުގެ މަސައްކަތް ފެށްޓެވުމުގެ ގޮތުން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ޖަރުމަނުގެ ކޮންޑޯ އެއާލައިންގެ ދަތުރުތައް ރާއްޖެއަށް ތައާރަފުކުރެއްވުމުގައި ވެސް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރައްވާފައިވެއެވެ. މި ދަތުރުތައް ރާއްޖެއަށް ފެށީ އޮކްޓޫބަރު 31، 1981ގައެވެ. ހަމައެއާއެކު 1992 ވަނަ އަހަރު މަޓީ އުފެއްދެވީ ރާއްޖޭގައި ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފަރާތްތަކުގެ އެއްބާރުލުން އިތުރުކުރައްވައި، އެ ދާއިރާގެ އަމާޒާއި މިސްރާބު ރަނގަޅު ކުރައްވައި، ފަތުރުވެރިކަން ތަރައްގީ ކުރެއްވުމަށް ބޭނުންވާ މިންގަނޑުތައް ކަނޑައެޅުއްވުމުގެ މަގުސަދުގައެވެ. މިއަދާ ހަމައަށް ވެސް އެމްޔޫ މަނިކަކީ ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނަ ޓޫރިސްޓް ރިސޯޓްތައް ހިންގަވަމުންގެންދަވާ އެއް ބޭފުޅާއެވެ. އެމްޔޫ މަނިކަށް 2011 ވަނަ އަހަރު ނިޝާން މުލީގޭ ޝަރަފުގެ ޢިއްޒަތް އެރުވުން -- ފޮޓޯ/ ރައީސް އޮފީސް އެމްޔޫ މަނިކަކީ 19 އަހަރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތެއްގައި ސަރުކާރަށް ވެސް އިޚުލާސްތެރި ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. ޖޫން 05، 1971ގައި އެންމެ ފުރަތަމަ އަދާކުރެއްވީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އެގްރިކަލްޗާގެ، އެގްރިކަލްޗާ އޮފިސަރުކަމުގެ މަގާމެވެ. އޭގެފަހުން އެ މިނިސްޓްރީގެ ވަކީލުކަމުގެ މަގާމު ފުރުއްވައި، މިނިސްޓާ އޮފް އެގްރިކަލްޗާގެ ނައިބުކަމުގެ މަގާމުގައި ހުންނަވައިގެން، އެ މިނިސްޓްރީ ހިންގެވުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކެއް ވެސް ވަނީ އަދާކުރައްވާފައިވެއެވެ. އެމްޔޫ މަނިކު ސަރުކާރުގެ ވަޒީފާއިން ވަކިވެވަޑައިގަތީ، ޑިސެމްބަރު 31، 1990ގައެވެ. އޭގެފަހުން މަރުކަޒީ ބޭންކު އެމްއެމްއޭގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގައި ވެސް ޚިދުމަތް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ހަމައެއާއެކު އައިލެންޑް އޭވިއޭޝަންގެ ޗެއާމަންކަމާ އޯގަސްޓް 18، 2004ގައި ހަވާލުވެވަޑައިގެން އެ ކުންފުނި ކުރިއެރުވުމުގެ މަސައްކަތް ވަރަށް ގާތުން ބެއްލެވިއެވެ. އެމްޔޫ މަނިކުވަނީ 2013 ވަނަ އަހަރު އެއާޕޯޓްސް ކުންފުނި، އެމްއޭސީއެލްއާ ގުޅިވަޑައިގެން، މިދިޔަ އަހަރުގެ ޖަނަވާރީ މަހާ ޖެހެންދެން ކުންފުނީގެ ޗެއާމަންކަން ކުރައްވައިފައެވެ. ރާއްޖެއަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ޒިޔާރަތް ކުރި ފަތުރުވެރިންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޖޯޖް ކޯބިންއާއި ދާއިރާގެ ބާނީން: އެމްޔޫ މަނިކް (ކ)، ޖޯޖް ކޯބިން، އަހުމަދު ނަސީމް، ހުސައިން އަފީފް -- ފޮޓޯ/ މަޓީ އެމްޔޫ މަނިކަށް ވަނީ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން 1982 ވަނަ އަހަރު އާންމު ޚިދުމަތުގެ ހިތްވަރު ދިނުމުގެ އިނާމު ލިބިވަޑައިގެންފައެވެ. އަދި މި ރޮނގުން ޝަރަފުވެރި ކަމުގެ އިނާމު 2002 ވަނަ އަހަރު ވަނީ ލިބިވަޑައިގެންފައެވެ. އޭގެއިތުރުން، މިނިވަން 25ގެ އާންމު ޚިދުމަތުގެ އިނާމުވެސް ވަނީ އެމަނިކުފާނަށް ލިބިވަޑައިގެންފައެވެ. އެމްޔޫ މަނިކަކީ އިޖްތިމާއީ ރޮނގުންވެސް އެކިއެކި އެހީތައް ވެދެއްވާ ބޭފުޅެކެވެ. އެގޮތުން، 2004 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ސުނާމީ ކާރިސާގައި، ހާލުގައި ޖެހުނު ރަށްރަށަށް ސާފު ބޯފެން ފޮނުވައި ދެއްވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅުތައް ފާހަގަކުރެވެއެވެ.