ދުނިޔޭގެ އެންމެހާ އެއްގަމު ބިންތައް އެއްވެ، އެއް ބޮޑު ބިމަކަށް އުފެދި، އިންސާނުންނާއި އެހެން ޖަނަވާރުތަކަށް ދިރިނުއުޅެވޭ ވަރުގެ ތަނަކަށް ދުނިޔެ ބަދަލުވެގެންދާނެ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން ބުނެފި އެވެ.
ސައިންސްވެރިންގެ އާ ދިރާސާއިން ހާމަވި ކަންތައްތައް
އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ބްރިސްޓަލް ޔުނިވާސިޓީގެ ސައިންސްވެރިން ސުޕާ ކޮމްޕިއުޓަރެއް ބޭނުންކޮށްގެން ހެދި ދިރާސާއަކުން ދައްކާގޮތުގައި، 250 މިލިއަން އަހަރު ފަހުން އިކުއޭޓަރާ ކައިރިން 'ޕަންގިއާ އަލްޓިމާ'ގެ ނަމުގައި ބޮޑު އެއް ބިމެއް އުފެދޭނެ އެވެ. މި ބިމުގައި ހޫނު ގަދަވެފައި އަލިފާންފަރުބަދަތަކުގެ ހަރަކާތްތައް ގިނަވާނެ އެވެ. ދިރާސާއިން ދައްކާގޮތުގައި  ބިމުގެ 92% ސަރަހައްދުގައި ހޫނުމިން ހުންނާނީ 40 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށްވުރެ މަތީގައެވެ. ބައެއް ސަރަހައްދުތަކުގައި ހޫނުމިން 50 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށް އަރާނެ އެވެ. މިއީ މިހާރު ދުނިޔޭގައި ފެންނަ އެންމެ ހޫނު ސަރަހައްދުތަކަށްވުރެވެސް މާ ހޫނު މާހައުލެކެވެ.
ޕަންގިއާ އަލްޓިމާގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ މާހައުލަށް އަންނާނެ ބޮޑެތި ބަދަލުތައް
ޕަންގިއާ އަލްޓިމާގެ ނަމުން މި އުފެދޭ ބިމަކީ މިހާރު ހުރި އެއްގަމު ބިންތައް އެއްވެގެން އުފެދޭ ބޮޑު އެއް ބިމެކެވެ. ނުަވަތަ ސުޕަކޮންޓިނެންޓެވެ. މީގެ ކުރިންވެސް މިފަދަ ބިންތައް އުފެދި، އަނެއްކާ ވަކިވެފައިވާއިރު، މިފަހަރު އުފެދޭ ބިމުގެ ސަބަބުން އެއްވެސް ޖަނަވާރަކަށް ދިރިނުއުޅެވޭ ވަރުގެ މާހައުލެއް އުފެދޭނެ އެވެ. މީގެ އިތުރުން، ބިންގަނޑުތައް އެއްވާ ހިސާބުތަކުން އަލިފާންފަރުބަދަތަކުގެ ހަރަކާތްތައް އިތުރުވެ، ކާބަން ޑައިއޮކްސައިޑް ވައިގެ ތެރެއަށް އިތުރުވެގެންދާނެ އެވެ. އަދި މި މުއްދަތުގައި އިރުގެ އަލިކަންވެސް މިހާރަށްވުރެ 2.5% އިތުރުވާނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް އެއްވުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ މޫސުމު އެއްކޮށް ބަދަލުވެގެންދާނެއެވެ.
އިންސާނުންނާއި އެހެނިހެން ދިރުންތަކަށް ކުރިމަތިވާނެ ނުރައްކާތައް
ޖަނަވާރުތަކަށް އާންމުކޮށް ހޫނުން ސަލާމަތްވެވެނީ ދާހިއްލުމުންނެވެ. އެހެންނަމަވެސް ޕަންގިއާ އަލްޓިމާގައި ވައި އެހާ ތެތްވެފައި ހުންނާތީ، ދަލެއް ނުހިއްލާނެކަމަށް ވެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އިންސާނުންނާއި އެހެން ޖަނަވާރުތަކަށް މި މާހައުލުގައި ދިރިއެއް ނުއުޅެވޭނެ އެވެ. ބްރިސްޓަލް ޔުނިވާސިޓީގެ ކްލައިމެޓް ސައިންޓިސްޓް ޑރ. އެލެގްޒެންޑާ ފާންސްވާތު ބުނާގޮތުގައި މިއީ ޖަނަވާރުތަކަށް ކުރިމަތިވާނެ "ތިން ގުނަ" ނުރައްކަލެކެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ 50 ޑިގްރީއަށްވުރެ މަތީ ހޫނު، އަލިފާންފަރުބަދަތަކުގެ ވިހަ ގޭސްތަކެވެ. މިކަންކަމުގެ ސަބަބުން އެއްވެސް ޖަނަވާރަކަށް ދިރިއުޅެވޭނެ ކަމަކަށް ނުބެލެވެ އެވެ.
އިންސާނުންނަށް ސަލާމަތްވެވޭނެ ގޮތްތަކާއި ކުރިމަގަށް އޮތް އުންމީދުތައް
ޖަރުމަނުގެ ޖީއެފްޒެޑް ރިސާޗް ސެންޓަރުގެ ޖިއޮލޮޖިސްޓް ޑރ. ހަނާ ޑޭވިސް ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި، މި ކަންކަން މިހެން ހިނގާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވުނު ނަމަވެސް، ދިރުންތަކަށް އެ މާހައުލަށް އަހުލުވެރިވެވޭނެ ގޮތްތަކެއް ފެނިގެންދާނެ އެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއީ މިހާރު ދުނިޔޭގައި އުޅޭ ދިރުންތަކާ އެއްގޮތް ދިރުންތަކެއް ނޫން ކަމަށް އޭނާ ބުނެ އެވެ.
ސައިންސްވެރިން ލަފާކުރާގޮތުގައި ޕަންގިއާ އަލްޓިމާ އުފެދުމުގެ ކުރިން އިންސާނުން އެހެން ޕްލެނެޓަކަށް ބަދަލުވެފައި ތިބުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެހެން ނޫނަސް، ދިރިނުއުޅެވޭ ސަރަހައްދުތައް ދިރިއުޅެވޭ ގޮތަށް ބަދަލުކުރެވޭނެ ޓެކްނޮލޮޖީ އުފެދިފައި ހުރެދާނެ އެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ބިމު އަޑީގައި އިމާރާތްކުރެވޭ ސިޓީތަކާއި، ރޭގަނޑު ވަގުތުތަކުގައި އެކަނި ބޭރަށް ނިކުމެ އުޅުން ފަދަ އާދަތަކަށް އަހުލުވެރިވުން ހިމެނެއެވެ.
ކުރީގެ ބޮޑެތި ކޮންޓިނެންޓްތަކާއި މަރުވެދިޔަ ދިރުންތައް
ދުނިޔޭގެ ތާރީޚުގައި މިފަދަ ބޮޑެތި ކޮންޓިނެންޓްތައް އުފެދުމާއެކު ގިނަ ދިރުންތަކެއް މަރުވެގެން ގޮސްފައިވެ އެވެ. އެގޮތުން 200 މިލިއަން އަހަރު ކުރިން ހިނގި ޓްރައިއެސިކް ދައުރުގައި 76% ދިރުންތައް މަރުވެގެންދިޔަ އެވެ. މިއީ އަލިފާންފަރުބަދަތަކުގެ ހަރަކާތްތަކާއި މޫސުމީ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވި ކަމެކެވެ. މި ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، އަލަށް އުފެދޭ ޕަންގިއާ އަލްޓިމާއިން ކުރިމަތިވާނެ ނުރައްކަލަކީ މީގެ ކުރިން ފެނިފައިނުވާވަރުގެ ބޮޑު ނުރައްކަލެއްކަން ސައިންސްވެރިން ފާހަގަކުރެ އެވެ.
އިންސާނުން އަހުލުވެރިވާން ޖެހޭނެ ގޮތްތައް
އިންސާނުން އޭރުވެސް ދިރިތިބޭނަމަ، އެތައް މިލިއަން އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި އެ މާހައުލަށް އަހުލުވެރިވެވޭނެ ގޮތްތަކެއް ހޯދަން ޖެހޭނެ އެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހޫނު ދުވަސްވަރު ބިމު އަޑީގައި ދިރިއުޅުމާއި، ރޭގަނޑު ފިނިވީމާ ނޫނީ ބޭރަށް ނުނިކުތުން ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެ އެވެ. އަދި ހަމަ އެއާއެކު ހަށިގަނޑުގެ ގުނަވަންތައްވެސް އެ މާހައުލަށް އަހުލުވެރިވާން ޖެހޭނެ އެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހަން ބޯވުމާއި، ދާހިއްލާގޮތް ބަދަލުވުން ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެ އެވެ.
މިހާރުވެސް ދުނިޔޭގެ މޫސުމަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކާއި ފެންނަމުންދާ ނުރައްކާތެރި ނިޝާންތައް
ގާތްގަޑަކަށް 250 މިލިއަން އަހަރަކީ ވަރަށް ދިގު މުއްދަތެއް ނަމަވެސް، މިފަދަ ބަދަލުތަކަށް މަގުފަހިވާ ކަންކަން މިހާރުވެސް ފެންނަމުންދާ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން ބުނެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި މޫސުމީ ބަދަލުތަކާއި، ވައިގެ ތެރެއަށް ދޫކުރެވޭ ވިހަ ގޭސްތަކާއި، ބިންގަނޑުގެ ހަރަކާތްތައް ހިމެނެއެވެ. މިހާރު މި ކަންކަން ބަދަލުވަމުންދަނީ  ހަލުއި މިނެއްގައި ކަމަށްވެސް ސައިންސްވެރިން ފާހަގަކުރެ އެވެ.
މިކަމުން ސަލާމަތްވެވިދާނެ ގޮތްތައް
އިންސާނުންނަށް މި ނުރައްކަލުން ސަލާމަތްވެވޭނެ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ އެހެން ޕްލެނެޓަކަށް ބަދަލުވުން ކަމަށް ބައެއް ސައިންސްވެރިން ގަބޫލުކުރެ އެވެ. އަދި އޭރާ ހަމައަށް ދުނިޔެ ނޫން އެހެން ޕްލެނެޓެއްގައި ދިރިއުޅެވޭނެ ޓެކްނޮލޮޖީ އުފެދިފައި ހުންނާނެ ކަމަށްވެސް ބެލެވެ އެވެ. މީގެ އިތުރުން، ދިރިނުއުޅެވޭ ސަރަހައްދުތައް ދިރިއުޅެވޭ ގޮތަށް ބަދަލުކުރެވޭނެ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި، ބިމު އަޑީގައި އިމާރާތްކުރެވޭ ސިޓީތަކުގެ ޓެކްނޮލޮޖީވެސް ތަރައްގީވެފައި ހުންނާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެ އެވެ.
ޕަންގިއާ އަލްޓިމާ އުފެދުމާއެކު ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވާނެ ބަދަލުތަކަކީ މިހާރު އިންސާނުންނަށް ސީދާ އަސަރުކުރާނެ ކަމެއް ނޫން ނަމަވެސް، މިއީ ދުނިޔޭގެ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ނުރައްކާތެރިކަން ދައްކުވައިދޭ ކަމެކެވެ. އަދި މިހާރުވެސް  ދުނިޔެ ރައްކާތެރިކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން ބުނެއެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ، ދުނިޔޭގައި ދިރިއުޅެން އުނދަގޫވާ ދުވަހެއް އަތުވެދާނެ ކަމުގެ ބިރު އެބައޮތެވެ.
ދުނިޔޭގައި ދިރުން ދެމި ހުންނާނީ އިތުރު 1.75 ބިލިއަން އަހަރު
ސައިންސްވެރިން ބުނާގޮތުގައި އިރުގެ އަލިކަން ގަދަވަމުން ދިއުމާއެކު، އިރުގެ ވެށީގައި ދިރުން އުޅެވޭ ސަރަހައްދު ބޭރަށް ފުޅާވަމުންދެ އެވެ. އަހަރަކު އެއް މީޓަރުގެ ސްޕީޑުގައި މި ސަރަހައްދު ބޭރަށް ފުޅާވަމުންދާއިރު، ދުނިޔެ މިހާރު އޮތީ އިރުގެ ވެށީގައި ދިރުން އުޅެވޭ ސަރަހައްދުގެ އެތެރެއާ ކައިރީގަ އެވެ.
އިރުގެ ވެށީގައި ދިރުންވާ ސަރަހައްދު މުހިންމުވަނީ އެއީ ދިޔާ ފެން ހުންނަ ސަރަހައްދު ކަމަށްވާތީ އެވެ. އިރާ މާ ދުރުގައި ހުންނަ ޕްލެނެޓްތަކުގައި ފެން ގަނޑުވެ، ކާބަން ޑައިއޮކްސައިޑް ކޮންޑެންސްވާނެ އެވެ. އަދި އިރާ މާ ކައިރިވެއްޖެނަމަ، ފެން އާއްވައްވެގެން ވައިގެތެރެއަށް ދާނެ އެވެ.
ދުނިޔެ އުފެދުނު ފަހުން މިހާތަނަށް 6.3 ބިލިއަން އަހަރާއި 7.8 ބިލިއަން އަހަރާ ދެމެދުގެ މުއްދަތެއް ފާއިތުވެއްޖެ އެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގައި ދިރުން އުޅެވޭނެ މުޅި މުއްދަތުގެ 70% އެވެ.
މާސްގެ ކުރިމަގު އަދި ދިރުން ދެމިހުރުވޭގޮތަށް ހުރި ޕްލެނެޓްތައް
އިރުގެ އަލިކަން އިތުރުވެ ދުނިޔެ ހޫނުވެގެންދާއިރު، މާސް ބަދަލުވަމުންދާނީ ދިރުން އުޅެވޭ ސަރަހައްދަކަށެވެ. ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ސެންޓް އެންޑްރޫސްގެ އެސްޓްރޮނޮމާ މާކް ކްލެއާ ބުނާގޮތުގައި، ބިލިއަން އަހަރެއްގެ ފަހުން އިންސާނުން ތިބޭނަމަ، އެމީހުން ދިރިއުޅޭނީ މާސްގައި ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ.
ދިރުން ހޯދުމަށް އެހެން ޕްލެނެޓްތަކަށް ބަލާއިރު، އެންމެ ރަނގަޅީ މަދުވެގެން ދުނިޔޭގައި ދިރުން އުޅެފައިވާ މުއްދަތަށް އެތަނެއްގައި ދިރުން ދެމިހުރުވޭ ގޮތަށް ހުރި ޕްލެނެޓްތަކަށް ބެލުންކަމަށް ބައެއް ސައެންސްވެރިން ބުނެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ދުނިޔެއާ 42 އަލިއަހަރު ދުރުގައިވާ އެޗްޑީ40307ޖީ ހިމެނެ އެވެ.
 އެޗްޑީ 40307ޖީ އަކީ އެތަނުގެ އިރާ މާ ކައިރިވެސް ނޫން އަދި މާ ދުރުވެސް ނޫން، ދިޔާ ފެން ހުރެދާނެ ސަރަހައްދެއްގައި ހުރި ޕްލެނެޓެއް ކަމަށްވެ އެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ހާޓްފޯޑްޝަޔާ ޔުނިވާސިޓީ އާއި ޖަރުމަނުވިލާތުގެ ގޮޓިންގެން ޔުނިވާސިޓީގެ ސައިންސްވެރިން ހެދި ދިރާސާ ގައި، 'ސުޕާ އާތް' ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ މި ޕްލެނެޓް ދައުރުވަނީ އެޗްޑީ 40307 ނަމަކަށް ކިޔާ ތަރިއެއްގެ ވަށައިގެންނެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ އިރަށްވުރެ ކުޑަކޮށް ކުޑަ، ފިނި އަދި އަލިކަން ކުޑަ ތަރިއެކެވެ.  އެޗްޑީ 40307ޖީ އެ ތަރީގެ ވަށައިގެން ދައުރުވާން 200 ދުވަސް ނަގަ އެވެ.
"އެޗްޑީ 40307 އަކީ ވަރަށް ހަމަޖެހޭ، ދުވަސްވީ ތަރިއެއް. އެހެންކަމުން މި ޕްލެނެޓްގައި ދުނިޔޭގައި މި ތަޖްރިބާކުރެވާ ފަދަ މޫސުމެއް ނުހުންނާނެ ސަބަބެއް ނެތް" ކަމަށް ވެސް ބުނެފައިވެއެވެ.
1995 އިން ފެށިގެން މިހާތަނަށް ދުނިޔެ ހިމެނޭ ސޯލާ ސިސްޓަމުން ބޭރުން 846 ޕްލެނެޓް ހޯދިފައިވެއެވެ. މި ޕްލެނެޓްތައް ހޯދުމުގައި މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރަނީ 2009 ގެ މާރިޗު މަހު ދުނިޔެއާ އެއްފަދަ ޕްލެނެޓްތައް ހޯދުމަށް ޚާއްސަކޮށް ދޫކުރެވުނު ކެޕްލާ ޓެލެސްކޯޕެވެ. މިހާތަނަށް ހޯދިފައިވާ ގިނަ ޕްލެނެޓްތަކަކީ ދުނިޔެއަށްވުރެ މާ ބޮޑެތި ޕްލެނެޓް ތަކެވެ.