ގާޒާގެ އިންސާނީ ކާރިސާ އިންތިހާއަށް ބޮޑުވެ، ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ނުރައްކާ ބޮޑުވެ، ޒަރޫރީ ޚިދުމަތްތައް ފެއިލްވަމުންދާދަނޑިވަޅެއްގައި، ގާޒާގެ ލޮކްޑައުން ވަގުތުން އުވާލުމަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ ގޮތުން އިސްރާއީލަށް ދަނީ ޕްރެޝަރު ކުރަމުންނެވެ. އދ.ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގައި ދެއްވި ތަގުރީރުގައި ޗައިނާއިން އދ. އަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައި ހުންނަވާ ސަފީރު ފޫ ކޮންގް ވަނީ އިންސާނީ އެހީގެ 'ހަތިޔާރު' ކަމަށް ސިފަކުރައްވާ އެކަން ކުށްވެރިކުރައްވައި، ބޭނުންވާ ސާމާނު ފުރިހަމައަށް ލިބޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުމަށް އިސްރާއީލަށް ގޮވާލައްވާފަ އެވެ.
"ގާޒާ އަކީ ދިރިހުރި ނަރަކައަކަށް ވެއްޖެ،" އިންޓަގްރޭޓެޑް ފުޑް ސެކިއުރިޓީ ފޭސް ކްލެސިފިކޭޝަން (އައިޕީސީ) ގެ އެލާޓްތަކަށް އިޝާރާތް ކުރައްވައި ފޫ ވިދާޅުވީ އެ ސަރަހައްދުގެ މުޅި އާބާދީއަށް ކާބޯތަކެތީގެ ދަތިކަން ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އިޒްރޭލުން ބައިނަލްއަގްވާމީ އިންސާނީ ގާނޫނުގެ ދަށުން ގާޒާ ހިފާފައިވާ ބާރުގެ ހައިސިއްޔަތުން އެގައުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އަދާކުރަން ޖެހޭނީ ބްލޮކޭޑް އަވަހަށް ނައްތާލައިގެންނެވެ. އެމެރިކާގެ ނަން ސާފުކޮށް ފާހަގަ ނުކޮށް ފޫ ވަނީ އެމެރިކާ އާއި އިޒްރޭލު ގުޅިގެން އެހީ ބެހުމަށް އިސްނަގައިގެން ކުރިއަށް ގެންދާ މަސައްކަތަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑު ވިދާޅުވެފަ އެވެ. އިންސާނީ އެހީ ހަތިޔާރަކަށް ހަދައިގެން ނުވާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. އަދުލުވެރިކަމާއި މިނިވަންކަމާއި ނިއުޓްރަލިޓީގެ އުސޫލުތައް ކޮންމެ ވަގުތަކުވެސް ދަމަހައްޓަންޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
އދ.ގެ އޮފީސް ފޯ ދަ ކޯޑިނޭޝަން އޮފް ހިއުމެނިޓޭރިއަން އެފެއާޒް (އޯސީއެޗްއޭ) އާއި ޔޫއެން ރިލީފް އެންޑް ވޯކްސް އެޖެންސީ  އިން ވެސް ވަނީ އިޒްރޭލުން އަޅާފައިވާ ފިޔަވަޅުތަކަށް ނުވަ ހަފުތާއަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ފަހުން އެ މީހުންގެ އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ދަށްވެފައިވާ ކަމުގެ އިންޒާރު ދީފަ އެވެ. އެ އިދާރާއިން ބުނީ އެހީގެ އެތައް ހާސް ޓްރަކްތަކެއް ގާޒާއަށް ވަންނަން ތައްޔާރަށް ތިބި ކަމަށާއި ނަމަވެސް އެކަމަށް އިޒްރޭލުން ހުރަސް އަޅަމުންދާ ކަމަށެވެ. މި ބްލޮކޭޑް ދިގުދެމިގެންދާ ވަރަކަށް އެތައް ބައެއްގެ ދިރިއުޅުމަށް އިއާދަ ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ގެއްލުމެއް ލިބޭނެ ކަމަށް އެ އެޖެންސީން ބުންޏެވެ.
ގާޒާގެ މެޑިކަލް އަދި ހިއުމެނިޓޭރިއަން ވަސީލަތްތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި އުމްރާނީ ވަސީލަތްތައް ވަރަށް ބޮޑަށް ހަލާކުވުމުގެ ސަބަބުން ގާތްގަނޑަކަށް ގާޒާގެ 90% އާއިލާތަކަށް ފެނުގެ ދަތިކަން ވަނީ ކުރިމަތިވެފަ އެވެ. ފެނުގެ ސާމްޕަލްތަކުގެ ތެރެއިން 25% އަށްވުރެ ގިނަ ސާމްޕަލް ތަޣައްޔަރުވެފައިވާކަން ފާހަގަކުރެވިފައިވާއިރު ހޫނު މޫސުމުގެ ފިނިހޫނުމިން އިތުރުވަމުންދާ ދުވަސްވަރު ފެނުގެ ޒަރިއްޔާއިން ބަލިތައް ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ. މި ހާލަތު އިތުރަށް ގޯސްވެފައި ވަނީ ޑީސެލިނޭޝަން އާއި ނަރުދަމާ ނިޒާމު ފެއިލްވުމުގެ ސަބަބުން ނެވެ.
މިހާރުވެސް ތޮއްޖެހިފައިވާ ޑިސްޕްލޭސްމަންޓް ސައިޓްތަކަށް ސާފު ބޯފެނާއި ހަރުދަނާ ނަރުދަމާގެ ނިޒާމު ނުލިބުމުގެ ސަބަބުން އެހީދޭ ފަރާތްތަކުން ސިފަކުރަނީ "ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއް" ގެ ގޮތުގަ އެވެ. އަދި ސެސްޕިޓްތައް ފުރި، ނަރުދަމާގެ ލައިންތައް ފަޅައިގެން ދިއުމުގެ ސަބަބުން ބިންގަނޑު ތަޣައްޔަރުވުމުގެ ކަންބޮޑުވުންވެސް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. އދ.ގެ ސެޓެލައިޓް އިމޭޖަރީ އެނަލިސިސް ޕްރޮގްރާމުން ދާދި ފަހުން ނެރުނު ރިޕޯޓެއްގައި ބުނެފައިވަނީ ގާޒާގެ ދަނޑުވެރިކަން ކުރެވޭ ބިންތަކުގެ 81% އުފެއްދުންތެރިކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށަށް ގޮސްފައިވާ ކަމަށާއި، މިކަމުގެ ސަބަބަކީ 2023 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު 7 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިސްރާއީލުން ދިން ބޮމުގެ ހަމަލާތަކާއި ބުލްޑޯޒިން އޮޕަރޭޝަންތަކުގެ ސަބަބުން ލިބުނު ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ކަމަށެވެ.
ޖަރުމަނުވިލާތުގެ ޗާންސެލަރުކަމަށް އަލަށް އައްޔަންކުރެއްވި ފްރެޑްރިކް މާޒް ވެސް ވަނީ މި ހާލަތު އިތުރަށް ގޯސްވަމުންދާތީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރައްވައި، ކާރިސާއިން ރައްކާތެރިވުމަށް "ހުރިހާ ފަރާތްތަކަކުން" ވަގުތުން ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ގޮވާލައްވާފައެވެ. "އެއީ ހުރިހާ ފަރާތްތަކަކަށް ވެސް އިންސާނީ ޒިންމާއެއް... އަދި މި ސަރަހައްދުގެ ކާރިސާއިން ވީހާވެސް އަވަހަކަށް ސަލާމަތްވުމަށް ހުރިހާ ފަރާތްތަކަކަށްވެސް އަޅުގަނޑު ބާރުއަޅަމެވެ،" ޕާލަމެންޓުގައި ދެއްވި އިފްތިތާހީ ތަގުރީރުގައި މެރްޒް ވިދާޅުވި އެވެ.
އޭނާ މިހެން ވިދާޅުވީ ގާޒާގެ 2.1 މިލިއަން މީހުންގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުންނަކީ ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ނުރައްކާ ބޮޑު ބައެއްކަން އައިޕީސީން ދާދި ފަހުން ހޯދި ހޯދުންތަކަށް ރައްދު ދެއްވަމުންނެވެ.
އަދި ހުޅަނގުގެ ސިޔާސީ އިދާރާތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްރާއީލުގެ އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަންތަކާއި ބައިނަލްއަގްވާމީ ސަޕޯޓަރުންނަށް އަމާޒުވާ ފާޑުކިޔުންތައް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ލޭބާ ޕާޓީގެ މެމްބަރު އެންޑީ މެކްޑޮނަލްޑް ވަނީ އިނގިރޭސިވިލާތުން އިސްރާއީލަށް އެފް-35 ފައިޓާ ޖެޓް ޕާޓްސް އެކްސްޕޯޓް ކުރުން ހުއްޓާލުމަށް ގޮވާލައްވާފަ އެވެ. އަދި ފަލަސްތީނުގެ ހައްގުތަކަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމިއްޔާތަކުން ފަށާފައިވާ ހައިކޯޓުގެ ގާނޫނީ ގޮންޖެހުމަށް ތާއީދު ކުރައްވާ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ. މެކްޑޮނަލްޑް ޕާލަމެންޓުގައި ވިދާޅުވެފައިވަނީ އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރިއްޔާއަށް ސަޕްލައި ކުރުމުގައި އިނގިރޭސިވިލާތް ދެމިތިބޭނަމަ ޖެނޯސައިޑް ކޮންވެންޝަން، ޖެނީވާ ކޮންވެންޝަންސް އަދި ރޯމް ސްޓެޓިއުޓްސްއަށް ތަބާވާ ކަމަށް ނުބުނެވޭނެ ކަމަށެވެ.
މިދިޔަ މާޗް 2 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިސްރާއީލުން ވަނީ ގާޒާއަށް އިންސާނީ އެހީއާއި ކާބޯތަކެތީގެ އިތުރުން ބޭސްފަރުވާގެ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން ގާތްގަނޑަކަށް މުޅިން މަނާކޮށްފައެވެ.