އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް ހުށަހަޅުއްވާފައިވާ ގާޒާ ޕްލޭނަކީ ހަގީގަތުގައި ހާސިލުކުރެވޭނެ ކަމެއްތޯ؟ އެމެރިކާއަށް މި ބުރަ އުފުލޭނެތޯ؟ މިއީ މިއަދު ގިނަ ބަޔަކު ކުރާ ސުވާލުތަކެކެވެ.
ގާޒާގެ ހަނގުރާމައިގައި މިހާތަނަށް ފަލަސްތީނުގެ 46,600 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވެ، ގާތްގަނޑަކަށް 106,962 މީހުންނަށް އަނިޔާވެފައިވާއިރު، މުޅި ސަރަހައްދު ވަނީ އިޒްރޭލުގެ ހަމަލާތަކުން ވަރަށް ބޮޑަށް ހަލާކުވެ ސުންނާފަތިވެފަ އެވެ.
އެމެރިކާގެ ކުރީގެ ހަނގުރާމަތަކުގެ ތަޖުރިބާއަށް ބަލާއިރު، އެހެން ސަރަހައްދު ނުވަތަ ގައުމުތަކަށް އެމެރިކާ ސިފައިން ފޮނުވުމަކީ ވަރަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. މިސާލަކަށް ބަލާނަމަ ވިއެޓްނާމުގެ ހަނގުރާމައިގައި 47,434 އެމެރިކާ ސިފައިން މަރުވެ، 153,303 ސިފައިންނަށް އަނިޔާވި އެވެ. މި ހަނގުރާމައަށް އެމެރިކާއިން 1.03 ޓްރިލިއަން ޑޮލަރު ޚަރަދުކުރި އެވެ.
އިރާގުގެ ހަނގުރާމައިގައި 4,424 ސިފައިން މަރުވެ، 31,952 ސިފައިންނަށް އަނިޔާވިއެވެ. މި ހަނގުރާމައަށް 1.922 ޓްރިލިއަން ޑޮލަރު ޚަރަދުކުރިއެވެ. އަދި އަފްޣާނިސްތާނުގެ ހަނގުރާމައިގައި 2,325 ސިފައިން މަރުވެ، 20,093 ސިފައިންނަށް އަނިޔާވި އެވެ. މި ހަނގުރާމައަށް 2.261 ޓްރިލިއަން ޑޮލަރު ޚަރަދުކުރިއެވެ.
މި ހަނގުރާމަތަކުގެ ތަޖުރިބާއަށް ބަލާއިރު، ޓްރަމްޕްގެ ގާޒާ ޕްލޭނުގެ ލަނޑުދަނޑިއަކީ (ފަލަސްތީނުގެ ނަސްލު ގާޒާއިން ނައްތާލުން) އެމެރިކާއަށް އެހާ ފަސޭހައިން ހާސިލުކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެމެރިކާގެ 100,000 އަށްވުރެ ގިނަ ސިފައިން ގާޒާއަށް ފޮނުވުމަކީ އެތައް ސިފައިންނެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވެދާނެ ކަމެކެވެ.
އިރާގާއި އަފްއާނިސްތާނުގެ ހަނގުރާމަތަކަކީ ވެސް ރަނގަޅު މިސާލެކެވެ. ދެ ހަނގުރާމައަށް ޖުމްލަ 4.183 ޓްރިލިއަން ޑޮލަރު ޚަރަދުވެ، 6,749 ސިފައިން މަރުވެ، 52,045 ސިފައިންނަށް އަނިޔާވި އެވެ. އަދި އެންމެ ފަހުން ދެ ހަނގުރާމައިން ވެސް ފެނުނީ އެދެވޭ ނަތީޖާއެއް ނޫނެވެ.
މި ތަޖުރިބާތަކަށް ބަލާއިރު، ގާޒާގެ މައްސަލައަށް ހައްލެއް ހޯދަން އެމެރިކާ މަސައްކަތްކުރަންވީ އެހެން ގޮތަކަށެވެ. ސިފައިން ފޮނުވައިގެން ކަންކަން ހައްލުކުރަން އުޅުމުގެ ބަދަލުގައި، ހަމަޖެހުމާއި ސުލްހަ ގާއިމުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުން މުހިންމެވެ.
އިޒްރޭލާއި ފަލަސްތީނުގެ ދެމެދުގައި ވާހަކަދެކެވި، ދެފަރާތަށް ވެސް އެކަށީގެންވާ ހައްލަކަށް ވާސިލުވުމަށް މަގުފަހިކޮށްދީގެންނެވެ. އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައުގެ އެހީތެރިކަމާއެކު، ގާޒާ އަލުން ބިނާކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންގޮސްގެންނެވެ.
ގާޒާގެ މައްސަލައަކީ 75 އަހަރަށްވުރެ ދިގު ތާރީޚެއް އޮތް މައްސަލައެކެވެ. މި މައްސަލައަށް ހައްލެއް ހޯދުމަށް ވަގުތު ބޭނުންވާނެއެވެ. އެމެރިކާގެ ކުރީގެ ތިން ހަނގުރާމައިން ވެސް ދައްކައިދެނީ، އަސްކަރީ ބާރުން ކަންކަން ހައްލުކުރަން އުޅުމަކީ، އޭގެ އަގު ވަރަށް ބޮޑުވާނެ ކަމެއްކަމެވެ.
އެހެންކަމުން، ގާޒާގެ މައްސަލައަށް ދާއިމީ ހައްލެއް ހޯދޭނީ ދެ ދައުލަތުގެ ހައްލެއްގެ ތެރެއިން، އަދި އދ. ގެ ގަރާރުތަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެމެރިކާގެ ސިފައިން ފޮނުވައިގެން ވަގުތީ ހައްލެއް ހޯދަން މަސައްކަތްކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، ވޮޝިންގްޓަން އިސްކަންދޭންވީ:
 އިޒްރޭލާއި ފަލަސްތީނުގެ ދެމެދުގައި ސީދާ މަޝްވަރާތައް ފެށުމަށް މަގުފަހިކުރުމަށް
1967 ގެ ބޯޑަރުތަކުގެ ތެރޭގައި މިނިވަން ފަލަސްތީނު ދައުލަތެއް ގާއިމުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުން
އދ. ގެ ގަރާރުތަކަށް އަމަލުކުރުމަށް ބާރުއެޅުމަށް
 އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމާއި، އަލުން އިމާރާތްކުރުމުގެ މަސައްކަތަށް އެހީތެރިވުން
 ސަރަހައްދުގެ އެހެން ގައުމުތަކުގެ އެއްބާރުލުމާއެކު ދެމެހެއްޓެނިވި ސުލްހައެއް ގާއިމުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުން
ހަތްދިހަ ފަސް  އަހަރުގެ މި ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައި ދެ ފަރާތުން ވެސް އެތައް ބަޔަކު މަރުވެ، އަނިޔާވެފައިވާއިރު، އަސްކަރީ ހައްލަކުން މި މައްސަލަ ނިންމޭނެ ކަމަކަށް ނުފެނެއެވެ. އެމެރިކާގެ ބޮޑެތި ހަނގުރާމަތަކުގެ ތަޖުރިބާއިން އެނގެނީ، އަސްކަރީ ބާރުގެ ބޭނުންކުރުމަކީ އޭގެ އަގު ވަރަށް ބޮޑުވާނެ ކަމެއްކަމެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި، ދިގު މުއްދަތުގެ ސުލްހައަކަށް ވާސިލުވުމަށް މަސައްކަތްކުރުމަކީ މިއަދު އެމެރިކާއަށް އޮތް އެންމެ ރަނގަޅު މަގެވެ.