އަހުރެން ފަށާނީ ކުޑަކުޑަ މިޘާލަކުންނެވެ. އަހުރެންގެ އެކުވެރިއެކެވެ. އޭނާގެ ގޭގެ ޓީވީ ޕެކޭޖްގެ މުއްދަތު ހަމަވެގެން އައުކުރަން އަނބި މީހާ މެސެޖްކުރިފަހުން 3 ވަނަ ދުވަހު އައިސް އަހުރެންނާއި ބައްދަލުކޮށްފައި ބުންޏެވެ. "ޝައިޚް އެވެ. މިއުޅޭ ޢަބްދުއްރަޙީމް ރޭވެސް ގެއަށް ދިއައީ ވަރަށް ފަހުންނެވެ. ގޭގެ ޙާލެއް ނުބަލައެވެ! އޭނާއަށް ނަޞީޙަތެއް ދެއްވަން ވެއްޖެއެވެ."
އަނގައަކުން ނުބުނަމެވެ. ޤަޞްދުގައި ޖަވާބު ނުދިނީއެވެ. އެދުވަހު ޢަޞްރުން ފައިބައިގެން މިސްކިތުގެ ކުޑަފެންޑާގައި ސައި ބޯންތިބެގެން އަހުރެން ބުނީމެވެ. "ގޭގެ ޓީވީ ކަނޑައިލީމާ ދަރިންގެ ކިޔެވުމަށްވެސް އުނދަގޫވާއިރު އަދި ދަރިން މަސަލަސްކޮށްގެން ބަލަހައްޓަން މައިންނަށް އުނދަގޫވާއިރު އެކަމަށް އެބަ ފަރުވާތެރިވެވޭ ހެއްޔެވެ؟ މިހެން ބުނީމާ މިތަނުގައި ތިބެގެން އަމިއްލަފޯނު ބަލައި ބޭޒާރުވާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ފަހުން އެކަނިވީމާ އަނބިމީހާ ސަލާންޖަހައި ކޮށްފައި އޮތް މެސެޖް ފެންނާނެއެވެ. ކިޔާލާފައި ވިސްނައިލާށެވެ! އަހުރެންނަށް އެކަން އެނގުނީ އިއްޔެ އެހިސާބަށް ގޮސްފައި އެގެއަށްވަދެވުނުއިރު އެމައްސަލަ ބޮޑުވެ ދޮށީދަރިފުޅު މަންމައަށް ޕްރެޝަރު ބާލަމުން ގެންދިއަތަން ފެނުނީމައެވެ.
އަހުރެމެން ކޮންމެ މީހެއްގެ ދިރިއުޅުމަށްވެސް ގެންނަން ޖެހިފައިވާ އެންމެ ބޮޑު ބަދަލަކީ އެމީހެއްގެ ކަންކަން އެމީހަކު ބަލައި ޢާއިލާއަށް ޚިދުމަތްކުރުމުގައި ފަރުވާ ކުޑަނުކުރުމެވެ. އެހެން މީހުންގެ ކުށް ހޯދަމުން ދުވުމުގެ ބަދަލުގައި ތިމާ އިޞްލާޙްވުމެވެ."
ނިކަން ބުނެބަލާށެވެ! ތިމާގެ އަމިއްލަ ކަންކަން ތިމާއަށް ނުއެނގޭ މީހާއަށް އެހެން މީހުންގެ ކަންކަން އެނގިގެން ކުރާނީ ކޮންފައިދާއެއް ހެއްޔެވެ؟ ފުރަތަމަ މަސައްކަތްކުރަންވީ ތިމާގެ އަމިއްލަ ކަންކަން ތިމާއަށް އެނގެން ނޫން ހެއްޔެވެ؟ ތިމާގެ އަމިއްލަ ކަންކަން ތިމާއަށް އެނގޭނަމަ އެހެން މީހެއްގެ ކަންކަމާއި ބެހުމުގެ ފުރުޞަތު އޮންނާނީ ހާދަ މަދު މީހަކަށެވެ. އެހެން މީހުންގެ ކަންކަމާއި ބެހެން ވަގުތުވާނީވެސް ހަމަ އެހައިމެ މަދު މީހަކަށެވެ.
ކަންކަން އިޞްލާޙްކުރަން ނުވަތަ ހެޔޮ ބަދަލަކަށް އުންމީދުކުރާ މީހާ ފުރަތަމަ އެމީހެއްގެ އަމިއްލަ ޙާލަތު ދެނެގަނެ އަމިއްލަ ކަންކަން އިޞްލާޙްކުރާށެވެ! އެހެން އެންމެން އިޞްލާހްވީ ނަމަވެސް ތިމާއަށް އިޞްލާޙް ނުވެވޭނަމަ ތިމާއަށް ކުރާނީ ކޮން ފައިދާއެއް ހެއްޔެވެ؟ އިސްލާމް ދީނުގައި އޮތީ ހެޔޮ ކަންތައްތަކަށް އަމުރުކޮށް އެހެން މީހުން އިޞްލާޙްކުރަން ނުކުތުމުގެ ކުރިން ތިމާ އިޞްލާޙްވެ ހެޔޮ އަމަލުތައް ކުރުމަށެވެ.
އެމީހަކު ދިރިއުޅޭ މުޖުތަމައުގެ އިތުރުން ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި ހިނގާ ހުރިހާ ކަމެއް ނުއެނގޭ މީހަކު ހުންނަ ކަމަށް ނުވެއެވެ. އެހެން މީހުންގެ ހުރިހާ ކަމެއް ނުއެނގޭ ހަމަ އެކަކުވެސް ހުންނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ހިތާމައަކީ އެހެން މީހުންގެ ހުރިހާ ކަންކަން އެނގޭއިރު ތިމާއަށް ކޮންމެހެން އެނގެންޖެހޭ އެއްވެސް ކަމެއް ތިމާއަށް ނުއެނގޭކަމެވެ. އެކަމެއް ތިމާއަށް ނުއެނގުމުން ތިމާ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭނެ، ފާފަވެރިވާނެ ކަންކަން ތިމާއަށް ނުއެނގޭ ކަމެވެ.
ދަރިފުޅު ސްކޫލަށް ދިއައީ ފިލާވަޅު ދަސްކޮށްގެން ކަމެއް ނުއެނގެއެވެ. އަނބިދަރިން ކައިބޮއި ހަދާނެ ތަކެތި ގޭގައި ހުރިކަމެއް ނުއެނގެއެވެ. އެންމެ އަސާސީ ކަންކަމަށް ބޭނުންވެގެން މައިން ބަފައިން ތިމާއަށް އިންތިޒާރުކުރާ ކަމެއް ނުއެނގެއެވެ. ބިލްތައް ނުދައްކާތީ ރެޑް ނޯޓިސް އައިސްފައިވާ ކަމެއްވެސް ނުއެނގެއެވެ. އެންމެކުޑަމިނުން ދަރިއަކު ނަމާދު ކުރި ކަމެއް އަދި ތިމާއަށް އެންމެ ނަމާދެއް ކުރެވުނު ކަމެއްވެސް ނުއެނގެއެވެ.
އެހެންކަމާއިއެކު ވެސް އެހެން މީހުންގެ ހުރިހާ ކަމެއް ބަރާބަރަށް ތިމާއަށް އެނގެއެވެ. މާދަމާ ވާންހުރި ކަންތަކާއި ކަންކަން ވާނެ ގޮތް އެނގޭކަމަށް އެބަ ބުނަމުއެވެ.
ތިމާގެ ދަރިން ތިބީ ނަމާދުކޮށްގެން އެނގެނީ ކިތައް މީހުންނަށް ހެއްޔެވެ؟ ދީނުގައި އޮތީ ނަމާދަށް ދާށޭ ބުނުމެފައި ގެއިން ނުކުތުމެގެން ދިއުމުން ވާޖިބުއަދާކުރިކަމަށްވާނެ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ނަމާދުކުރިތޯ ބަލަންޖެހެއެވެ.
އޮތީ ނަމާދަށް ހިނގާށޭ ބުނުމެވެ. ތިމާ ނަމާދުކުރުމަށްފަހު އެހެން މީހުން ގާތު ނަމާދުކުރަން ބުނުމެވެ. އަދި ނަމާދުކުރުން ނޫން އެހެން ހެޔޮ އަމަލުތަކުގައިވެސް އޮތީ ހަމަ މިގޮތެވެ! ރަސޫލް (ﷺ) ވަނީ އުންމަތަށް މިކަމުގައި ނަމޫނާ ދައްކަވައިފައެވެ. އަހަރެމެންނަށް އޮތީ އެކަން ބަލައިގަނެ އެގޮތަށް އަމަލުކުރަން މަސައްކަތްކުރުމެވެ.
--އިސްލާމީ ތިލަފަތުގެ ދަރުސަކުން