ސަރުކާރުން ދުންފަތާ ދެކޮޅަށް އެޅި ފިޔަވަޅުތަކަށް ދުނިޔޭގެ ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ލިބިއްޖެ އެވެ. އެ ސަމާލުކަމުގައި ސަރުކާރުން މެޑަލި ޖަހަމުން އަންނައިރު ރާއްޖޭގެ އަސްލު ހާލަތު އޮތީ ނުރައްކަލެއްގަ އެވެ. އެއީ އާންމު ސިއްހަތު ރައްކާތެރި ކުރުމަށް އެޅި ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި މުހިންމު ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުގައި ބައިނަލްއަގުވާމީ ފަރާތްތަކުން ދެކުނަސް ރާއްޖޭގައި އުފެދުނީ ބޫމިން ކަޅު ބާޒާރެކެވެ. ގާނޫނުތައް ތަންފީޒެއް ނުކުރެވެ އެވެ.
ރާއްޖޭގެ މިއަދުގެ ހާލަތާއި މެކްސިކޯގެ ހާލަތާ ވަރަށް އެއްގޮތެވެ. ދެ ގައުމުން ވެސް ގެންގުޅެނީ "ޕްރޮހިބިޝަން އޮންލީ" ނުވަތަ މަނާ ކުރުމުގެ ނާކާމިޔާބު ސިޔާސަތެކެވެ. މި ދެ ގައުމާ މުޅިން ހިލާފަށް ނިއުޒިލެންޑުން ގެންގުޅެނީ "ހާމް ރިޑަކްޝަން" ނުވަތަ ހެކިތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާވާ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމުގެ އިސްތިރާޖު (ސްޓްރެޓަޖީ) އެކެވެ. އެ ސިޔާސަތު ކާމިޔާބުކަން ނިއުޒިލެންޑުން ފެންނާނެ އެވެ.
ބައިނަލްއަގުވާމީ ތައުރީފުތަކަށާއި، ގެއްލުން ކުޑަކުރުމުގެ ބަދަލުގައި މަނާކުރުމަށް އިސްކަންދީގެން، ދިވެހި ސަރުކާރުން ވަނީ އާންމު ސިއްހަތާއި ސަލާމަތުގެ ގޮތުން ބޮޑު ނުރައްކަލަކާ ކުރިމަތިކޮށްފައެވެ. އެ ސިޔާސަތުގެ ސަބަބުން ސަރުކާރުން ހާސިލުކުރަން ބޭނުންވާ މަގުސަދުތަކަށް ވެސް ހުރަސް އެޅިއްޖެ އެވެ.
ބައިނަލްއަގުވާމީ ޖަމިއްޔާ ޖަމާއަތްތަކުން ދެމުންދާ އެވޯޑުތަކުން ރާއްޖޭގެ މިހާރުގެ ހާލަތު ދައްކުވައެއް ނުދެ އެވެ. ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ހޯދުމަށް އިއުލާނުކުރި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ގަވާއިދުތަކަކީ ހަމައެކަނި ކަރުދާސްކޮޅެއްގައި ލިޔެފައި އޮތް ބަސްތަކެކެވެ. ހަގީގީތަކީ އެ ގަވާއިދުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގައި މުޅިން ނާކާމިޔާބުވެފައިވާ ކަމެވެ.
މިއީ ހަމަ މެކްސިކޯގައި ވެސް ދިމާވި ގޮތެވެ. އެ ގައުމުގައި ވެސް ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ސިޔާސަތުތަކުގައި ގެއްލުން ކުޑަކުރުމުގެ އިސްތިރާޖަކަށް ސަމާލުކަމެއް ދީފައެއް ނުވެ އެވެ. ރާއްޖެއަށް ވެސް ދިމާވާނީ މިފަދަ ހާލަތެއް ކަމަށް ދެކޭ ބަޔަކު މަދެއް ނޫނެވެ. ދަށް ފެންވަރުގެ ސިނގިރޭޓުން މުޅި މާކެޓު ފްލަޑުވެފައިވާއިރު ބްލެކް މާކެޓު ހައްދުން ނެއްޓިފައިވާކަން އެއީ މިއަދު ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ.
އެ ފަހަރު ވެސް ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާ، ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ކޮޕް 11 ގެ ސަމިޓުގައި މެކްސިކޯގެ ސިޔާސަތުތައް ބަލައިގަނެ ކުރީ ތައުރީފެވެ. މެކްސިކޯގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރާ ރޭޓު ދަށެއް ނުވެ އެވެ. އެފަދަ މީހުން މަދެއް ނުވެ އެވެ. އެއާ ހިލާފަށް ނިއުޒިލެންޑުގައި ދުންފަތާ ދުރުވާ މީހުންގެ އަދަދު އަންނަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ނަމަވެސް، އެ ސަމިޓުގައި ނިއުޒިލެންޑުގެ ސިޔާސަތުތަކަށް އަމާޒުވީ ފާޑުކިޔުމެވެ.
ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން މެކްސިކޯއަށް އެވޯޑު ދިނުމަކީ އެ ގައުމުގެ ސިއްހީ ހަގީގަތް ދައްކުވައިދޭ ނިންމުމެއް ނޫނެވެ. ދުންފަތުގެ ސިނާއަތާ ދެކޮޅަށް ރަސްމީކޮށް ވާހަކަ ދައްކަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް، މެކްސިކޯގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރާ މީހުންގެ ނިސްބަތް ހުރީ 15.4 އިންސައްތައިގަ އެވެ.
މި އަދަދު އަޅާކިޔާއިރު، މިއީ ނިއުޒީލެންޑުގެ ނިސްބަތަށް ވުރެ ދެ ގުނަ ބޮޑު އަދަދެކެވެ. މެކްސިކޯގެ ސްޓްރެޓަޖީއިން ދުންފަތުގެ ބޭނުންކުރުން ކޮންޓްރޯލް ކުރެވިފައި ނުވާއިރު، ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް ސަމާލުކަންދޭ ނިއުޒީލެންޑުގެ މޮޑެލް ވަނީ އެ އާދަ ނައްތާލުމާ ކައިރިވެފަ އެވެ. މި ތަފާތަށް ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ސަމާލުކަމެއް ލިބިފައިވާ ކަމަށް ނުފެނެ އެވެ.
ނިއުޒީލެންޑަށް ފާޑުކިޔުން އަމާޒުވީ ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ވޭޕް ކުރުން ނުވަތަ އީ-ސިނގިރޭޓު ބޭނުންކުރުން "ނުރައްކާތެރި" މިންވަރަށް އިތުރުވެގެންދާތީ ކަމަށް ބުނެ އެވެ. ނަމަވެސް، ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކަނީ އެ ވާހަކަތަކާ އިދިކީލަ މަންޒަރެކެވެ. ނިއުޒިލެންޑުގައި ބޮޑެތި މީހުންގެ ތެރޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުން ވަނީ 6.8 އިންސައްތައަށް ދަށްކޮށްފައެވެ. އެއީ އެ މިންގަނޑުން ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުން ފަސްވަނައަށް އެންމެ ދަށް ގައުމެވެ.
މި ކާމިޔާބީ ހާސިލުކުރީ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމުގެ ސިޔާސަތެއްގެ ދަށުންނެވެ. އެ ސްޓްރެޓަޖީއަކީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ހުއްޓާލުމަށް ފަސޭހަކުރުމަށްޓަކައި ނުރައްކާ ކުޑަ ބަދަލުތައް ލިބޭނެ ގޮތް ފަސޭހަ ކުރުމާއި، ސެސޭޝަން ކްލިނިކްތަކާއި، ރަނގަޅު ފަރުވާ އާއި މާކެޓު ރެގިއުލޭޓުކުރުމާއި އަގުތަކާއި އެއްކޮށްލާފައިވާ ސްޓްރެޓަޖީއެކެވެ.
މެކްސިކޯގައި ވޭޕިން މަނާކުރުމަށްޓަކައި ގާނޫނުއަސާސީއަށް ގެނައި ބަދަލަކީ ފައިދާއެއް ނުކުރާ ނިންމުމެއްކަން ވަނީ ސާބިތުވެފަ އެވެ. އެއީ ވޭޕިން ނައްތާލުމުގެ ބަދަލުގައި، އެ ކަމުގެ ޑިމާންޑުގެ ފައިދާ ނެގުމަށް ސިއްހީ ބެލެހެއްޓުމެއް ނެތި ގަވާއިދާ ހިލާފު ނެޓްވޯކްތަކުން ވަރުގަދަ ކަޅު ބާޒާރެ އަންނަނީ ހިންގަމުންނެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ސަލާމަތީ ގޮތުން ބޮޑެތި ނުރައްކާތަކާ ވެސް ކުރިމަތިލާން ވަނީ ޖެހިފަ އެވެ.
މިއީ ރާއްޖޭގެ ހާލަތާ ވަރަށް އެއްގޮތް ހާލަތެކެވެ. އިސްތިއުމާލު ނައްތާލުމުގެ މަގުސަދުގައި ގެނައި މަނާކުރުމުގެ ސިޔާސަތުގެ ސަބަބުން ދެވިހިފާފައި ތިބި ދެވިންގެ ޑިމާންޑު ބަދަލުވީ ފައިދާ ބޮޑު، ރެގިއުލޭޓުނުކުރެވޭ ކަޅު ބާޒާރަކަށެވެ. މި ބަދަލުގެ ސަބަބުން ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާ އުފެއްދުންތަކުގެ ފެންވަރު ދަށްވުމުގެ އިތުރުން ސަލާމަތީ ބޮޑު ނުރައްކަލަކަށް ވެސް ވަނީ ބަދަލު ވެފަ އެވެ. ރާއްޖޭގައި މިލިއަނުން ގެއްލިފައިވާ ސިނގިރޭޓާއި، ވަގަށް ނަގާފައިވާ ސިނގިރޭޓާއި، މެކްސިކޯގެ ކަޅު ބާޒާރު އެކަމަށް ހެއްކަކަށް ފުދެ އެވެ.
އެހެންކަމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހާލަތަކީ ހަމައެކަނި މަނާކުރުންގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ސަލާމަތާއި އާންމު ސިއްހަތަށް ބޮޑެތި ނުރައްކަލާ ކުރިމަތިވި މެކްސިކޯގެ ފޮތުން މިސާލު ނަގަން ޖެހޭ ފަދަ ހާލަތެކެވެ.
ދިވެހި ސަރުކާރަށް ލިބުނު ބައިނަލްއަގުވާމީ ތައުރީފުތަކަކީ، މެކްސިކޯއަށް ލިބުނު ތައުރީފުތަކެކޭ އެއްފަދައިން، ދުނިޔޭގެ ތަންތަނުން ތައުރީފު ލިބުމަކީ ހަގީގަތާއި ކާމިޔާބު ސިޔާސަތަކާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނެތްކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ހިތި ހަގީގަތަކީ ދަށް ފެންވަރުގެ، އަގުހެޔޮ ދުންފަތުގެ ކަޅު ބާޒާރެއް އުފެދި، ގާނޫނުތަކަށް ބޯނުލެނބުން އާއްމުވެފައިވާ ކަމާއި، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ގަވާއިދުތަކަށް އާންމުން ސަމާލުކަމެއް ނުދިނުމުގެ ހަގީގަތެވެ.
ގެއްލުން ކުޑަކުރުމުގެ މުހިންމު ބަހާތައް ނުހިމަނައި، ހަމައެކަނި މަނާކުރުމަށް ސަމާލުކަންދޭ މިހާރުގެ ސްޓްރެޓަޖީގެ ސަބަބުން، ސަރުކާރުގެ އޮފިޝަލުން ވެފައިވަނީ ކަޅު ބާޒާރުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ސަލާމަތީ ނުރައްކަލާއި، ސިއްހީ ނުރައްކާތަކާއި، އިގުތިސޯދީ ނަފާ ދަށްވުމަށް ސަމާލުކަން ދިނުމަށް ވުރެ ބޮޑަށް ބައިނަލްއަގުވާމީ އެވޯޑުތަކަށް މަސައްކަތް ކުރާ ބަޔަކަށެވެ.
ދިވެހި ސަރުކާރުން އެ ސިޔާސަތުތައް ދޫކޮށްލައި، ބައިނަލްއަގުވާމީ ތައުރީފުތަކަށް ވުރެ އިސްކަންދޭންވީ ހެކިތަކަށާއި ސައިންސަށެވެ. އެ ހެކިތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އާންމު ސިއްހަތު އިސްކުރާ ސިޔާސަތުތަކެއް މުހިންމެވެ. އެ ސަމާލުކަން ސަރުކާރުން މި މައްސަލައަށް ދެންދެން، އެ ގާނޫނުތަކުގެ އަގު ރައްޔިތުން ދައްކަމުން ދާނެ އެވެ.
މިހާރުގެ ސިޔާސަތުތަކަކީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ތައުރީފުތަކާއި އެވޯޑުތަކާއި ފަލަ ސުރުހީތަކުން ފަރުދާ ކުރެވިފައިވާ އާންމުންނަށް ގެއްލުން ދެނިވި ނާކާމިޔާބު ސިޔާސަތުތަކެކެވެ.