ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލުކުރުމަކީ ސިއްޙަތަށް ގެއްލުންވާކަމެއްކަން މިއީ އެންމެންވެސް ޤަބޫލުކުރާ ޙަގީގަތެކެވެ. ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމާ މެދު އާންމުން ހޭލުންތެރިކުރުވުމަށް ޑޮކްޓަރުންނާއި ސިއްޙީ ދާއިރާގެ ބޭފުޅުން މަސައްކަތް ކުރައްވަނީ މިއަދަކު ނޫނެވެ. ދުންފަތާއި ދެކޮޅަށް ވޭތުވެދިޔަ ސަރުކާރުތަކުގައިވެސްވަނީ މަސައްކަތްކުރައްވާފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަދުގެ ޖީލަށް މީގެ ނުރައްކާ އޮތް މިންވަރު ބައްލަވާ ސަރުކާރުން މިހާރުވަނީ ފިޔަވަޅުތައް އިތުރަށް ހަރުކަށި ކުރައްވާފައެވެ.
އަހަރުތަކެއް ކުރިއަށްޖެހިލާއިރު ރާއްޖޭގެ ސިއްޙީ ނިޒާމު މަސައްކަތް ކުރަމުން އައީ، އޭރު މުޅި ދުނިޔޭގައިވެސް ފެތުރެމުންދިޔަ އެކި ބާވަތުގެ ގައިންގަޔަށް އަރާ ބަލިތަކާއި ދެކޮޅަށެވެ. މިގޮތުން މެލޭރިއާ އަދި މީސަލްސް ފަދަ ބަލިތަކުން ދިވެހިރާއްޖެ ސަލާމަތްކުރުމުގައި ސިއްޙީ ދާއިރާއިންވަނީ ސަރަޙައްދީ ޤައުމުތަކާއި އަދި ދުނިޔޭގެ އެހެން ޤައުމުތަކާއި އަޅާބަލާއިރުވެސް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކާމިޔާބީތައް ޙާސިލުކޮށްފައެވެ. މިގޮތުން މިފަދަ ގައިންގަޔަށް އަރާ ބަލިތައް ރާއްޖޭންވަނީ ކޮންޓްރޯލްކޮށްފައެވެ.
ގައިންގަޔަށް އަރާ ނުރައްކާތެރި ބަލިތަކުން ޤައުމު ސަލާމަތްކޮށް ނިމުނު ދަނޑިވަޅުގައި ދިވެހީންގެ އުޅުމާއި އާދަކާދައަށް އައި ބޮޑެތި ބަދަލުތަކާއެކު މިހާރު މިވަނީ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވެދާ އެތައް ބާވަތެއްގެ ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބަލިތަކުން ޤައުމު ސަލާމަތްކުރަންޖެހިފައެވެ. މިގޮތުން އެކި ބާވަތުގެ ކެންސަރާއި، ފުއްޕާމޭގެ ބަލިތަކާއި ކިޑްނީގެ އެކި ބަލިތައް ރާއްޖޭގައި މިވަނީ އާއްމުވެފައެވެ. މިފަދަ ބޮޑެތި ގިނަ ބަލިތަކަކަށް މިހާ ހުށައެޅިގެންދާ ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ސަބަބެއްކަމަށް، ދިރާސާތަކުން ދައްކަނީ ދުންފަތާއި ދުންފަތުގެ އެކި ބާވަތްތަކެވެ.
ދަމަނަވެށީގެ ޑޮކްޓަރ، ޑރ.ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ޙަމީދު ވިދާޅުވީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމުގެ ސަބަބުން ތިމާއަށް ލިބޭ ދަރިން އައިބުވުމުގެ ފުރުސަތާއި، ސިކުނޑި ހެދިބޮޑުވުމުގައި ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވުމުގެ ސަބަބުން ދަސްކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ކުޑަވުމާއި، ތުއްތު އިރު އަރިދަފުސް ރޯގާ އަބަދު ޖެހުމުގެ މައްސަލަ ކުރިމަތިވުމާއި، ނޭވާ ހިއްލުން ފަދަ ކަންކަން ކުރިމަތިވުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނަކަމަށެވެ.
ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމްޢިއްޔާއިން ފާހަގަކުރާ ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބޮޑެތި ބަލިތަކަށް މަގުފަހިކުރާ 4 ސަބަބެއް އޮވެއެވެ. އެއި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމާއި، ފައިދާހުރި ކާނާ ބޭނުން ނުކުރުމާއި، ކަސްރަތުކުރުމާއި ހެލިފެލިވެ ނޫޅުމުގެ އިތުރުން ބަނގުރާ ބުއިމެވެ. މީގެތެރެއިން 3 ސަބަބެއް ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގައި ނުރައްކާ މިންވަރަށް އަށަގެންފައިވެއެވެ.
ރާއްޖޭގައި މަރުވާ މީހުންގެ 85 އިންސަ މީހުން މަރުވަނީ ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބަލިތަކުގައިކަން ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ.
އާސަންދައިން ބޭސްފަރުވާއަށް ރާއްޖޭން ބޭރަށް މީހުން ފޮނުވާ މައިގަނޑު 5 ބައްޔަކީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމާއި ގުޅިފައިވާ ބަލިތަކެވެ. މީގެތެރެއިން އެންމެ ގިނައީ ކެންސަރުގެ އެކި ބާވަތްތައްކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ޑރ.ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް ޙަމީދު ވިދާޅުވީ، ކެންސަރުގެ ތަފާތު 17 ބާވަތެއް ޖެހުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުންކަމަށެވެ.
ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ކޮންމެ 4 މީހަކުން އެކަކީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާ މީހެކެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި ދުންތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރާކަމަށް ރިކޯޑުކުރެވިފައިވާ އެންމެ ހަގު ޢުމުރަކީ 8 އަހަރެވެ. އެހެންކަމުން މިބަލިގެ ނުރައްކާ ރާއްޖެއަށް އޮތް މިންވަރު އެބަ ވަޒަން ކުރެވެއެވެ.
ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގެ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ނުރައްކާ އޮތް މިބަލިމަޑުކަން ހުއްޓުވުމަށް ސަރުކާރުން ކުރައްވާ މަސައްކަތުގައި އެންމެން އެކައްޗެއް ކިޔަންޖެހެއެވެ. ބަލިތަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް ދުޅަހެޔޮ މުޖުތަމަޢެއް ބިނާކުރުމަށް ހުރިހާ ރައްޔިތުން އެކުގައި މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެއެވެ.