ކުރީގެ ރައީސް މުހަންމަދު ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ބަދަލުވި ގޮތް ބެލުމަށް އުފެއްދި ކޮމިޝަން އޮފް ނެޝަނަލް އިންކުއަރީ (ކޯނީ) ގެ ރިޕޯޓް ދިރާސާކުރުމުގެ މަސައްކަތް، ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ މިންވަރު ބަލާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީން ބަލަމުންދާއިރު އެކަމުގައި މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޝާހިދުގެ ފުރިހަމަ އެއްބާރުލުން ލިބިވަޑައިގެންނެވި ކަމަށް ވިދާޅުވެ ކުޅުދުއްފުށީ ދެކުނު ދާއިރާގެ މެމްބަރު މުހަންމަދު ނަޝީދު އޭނާ އަށް ވަރުގަދަ ބަހުގެ ހަމަލަތަކެއް ދެއްވައިފި އެވެ.
ނަޝީދުގެ ވެބްސައިޓުގައި މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ މާއްދާތަކާ ހަވާލާ ދެއްވައި ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ މިންވަރު ބަލާ ކޮމިޓީއަކަށް ކޯނީގެ ރިޕޯޓާ ގުޅޭ ތަހުގީގެއް ހިންގޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ނުކުރައްވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެ ކޮމިޓީ އަށް އެކި ފަރާތްތަކުން ދިން ބަޔާންތަކުގެ އޯޑިއޯ އާއި ލިޔުންތައް އާންމު ކުރެވޭނެ ކަމަކަށް ވެސް ދެކެވަޑައިނުގަންނަވާ ކަމަށް ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ.
އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެވަރުގެ ކަމެއް މަޖިލީހުގައި ހިނގާފައި ވަނީ މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ "އެނގުމާއި އަމަލުގައި، އަދި އެހީތެރިކަމާއި މަދަދުގައި" ކަމަށް ފުރިހަމަ އަށް ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ. އަދި އެކަން މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކުރެއްވީ "ސިޔާސީ ފައިދާއެއް" ހާސިލް ކުރެއްވުމުގެ ބޭނުމުގައި ކަމަށް ވެސް ނަޝީދު ވަނީ ތުހުމަތު ކުރައްވައިފަ އެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ މަޖިލީހުގެ ރައީސް ޝާހިދަށް ގަވާއިދުގެ އެތައް މާއްދާއެއް އެނގިވަޑައިގެން ހުންނަވައިގެން، "މަޖިލީހުގެ ހުރުމަތް ފާޅުގައި ކަނޑާލުމަކީ" ޝާހިދު ކުރެއްވި "ވަރަށް ގޮތެއް ނެތް އަމަލެއް" ކަމަށާއި އެކަމުގެ ޒިންމާ އޭނާ ނަންގަވަން ނުޖެހޭނެ ގޮތެއް ނޯންނާނެ ކަމަށެވެ.
"ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ހުރެ މުޅި ޕްރޮޖެކްޓް ހިންގުވީ ހަމަ އަބްދުﷲ ޝާހިދެވެ. އެކަން ހުއްޓުވުމުގެ އެތައް ފުރުސަތެއް އޭނާ އަށް ލިބި، ބައެއް ފަހަރު ބައެއް ކަންކަމަށް ލޯމަރާލައި، ބައެއް ފަހަރު ބައެއް ކަންކަން ކޮމިޓީން ނިންމި ގޮތަށް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މުވައްޒަފުންނަށް އަމުރުކުރީ ހަމަ ޝާހިދެވެ،" ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ.
ނަޝީދުގެ ފާޑުކިއުންތައް މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް އޮއްސާލެއްވިއިރު ރައީސް މުހަންމަދު ވަހީދު ވެސް ވަނީ ކޯނީގެ ރިޕޯޓް ދިރާސާކުރާ ކޮމިޓީގެ މައްސަލާގައި ޝާހިދަށް އިއްޔެ ސިޓީއެއް ފޮނުއްވައިފަ އެވެ. ރައީސް ވަހީދު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ މަޖިލީހުގެ ކަންކަން ހިނގަނީ، ގާނޫނު އަސާސީ އާއި މަޖިލީހުގެ އިޖުރާއަތާ އެކުގައި ކަމަށް މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ޔަގީން ނުކުރެއްވޭ ކަމަށެވެ. އެހެންވެ މިނިސްޓަރުންނާއި ސަލާމަތީ ބާރުތަކުގެ ބޭފުޅުން އަދި ސަރުކާރުގެ އިސް މުވައްޒަފުން، ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ މިންވަރު ބަލާ ކޮމިޓީ އަށް ހާޒިރުނުވުމަށް ރައީސް ވަހީދު ވަނީ އިއްޔެ ކަނޑައަޅުއްވައި އެކަން މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް އަންގަވައިފަ އެވެ.
ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ މިންވަރު ބަލާ ކޮމިޓީން ކޯނީގެ ރިޕޯޓް ދިރާސާކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރާއިރު ޝާހިދު ހުންނެވީ ރަސްމީ ދަތުރުފުޅެއްގައި ރާއްޖެ އިން ބޭރުގައި ކަމަށް އެނގިފައިވެ އެވެ. އަދި ނަޝީދުގެ ފާޑުކިއުންތަކާ ގުޅިގެން ޝާހިދުގެ ބަހެއް ހޯދުމަށް ކުރި މަސައްކަތް، އޭނާގެ ފޯނު ނިއްވާލާފައި އޮތުމުން، ވަނީ މިއަދު ކާމިޔާބުވާ ގޮތެއް ނުވެފަ އެވެ.
ނަޝީދު ވިދާޅުވީ މަޖިލީހަށް މީހަކު ދޭ ބަޔާނަކީ ވަރަށް ބޮޑު ރައްކާތެރިކަމެއް ލިބިދީފައިވާ އެއްޗެއް ކަމަށާއި އޭގެ ބޭނުމަކީ އިތުބާރު އާލާކޮށް، މަޖިލީހުގެ ހުރުމަތް ހިފެހެއްޓުމަށް ކަމަށެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ މީހަކު ކޮމިޓީއަކަށް ދޭ އެއްވެސް މައުލޫމާތެއް އެ ކޮމިޓީގެ މެމްބަރު ނުވަތަ އެހެން ފަރާތަކުން މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅަންދެން އެހެން ފަރާތަކަށް ހާމަކޮށްގެން ނުވާނެ ކަމަށް މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އަށް ބަލާއިރު ވެސް މަޖިލީހަށް އެކި ފަރާތްތަކުން ހުށަހަޅާ ބަޔާންތަކަށް ރައްކާތެރިކަން ލިބިދޭ ކަމަށެވެ.
"އަދި ހަމަ އެ ގޮތަށް އަޅުގަނޑު ދަންނަވާލާނަން، ކޮމިޓީތައް ހިންގުމުގައި މީހަކު އައިސް ދައްކާ ވާހަކައަކުން މީހެއްގެ އަބުރު ގެއްލިދާނެތީވެ ނުވަތަ މީހަކާ ދޭތެރޭގައި ދެކޭ ގޮތް ބަދަލުވެދާނެތީވެ ނުވަތަ ކުށެއް މީހަކު ކުރީ ކަމަށް ހީވެދާނެތީ، އެ ސަބަބަށްޓަކައި މީހަކު ދޭ ބަޔާން ސިއްރުކުރަން ބޭނުން ކަމަށްވާ ނަމަ އެ ބަޔާން ނެގުން ނުވަތަ ކޮމިޓީގެ އެ މަރުހަލާ ސިއްރު ބައްދަލުވުމެއްގެ ގޮތުގައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގެ ބާރު ކޮމިޓީ އަށް އޮވޭ. ]ގަވާއިދުގެ[ 132 ވަނަ މާއްދާގެ ރ) އެކަމަށް ފުރުސަތު ދޭ. އެ ގޮތަށް ސިއްރުކޮށްގެން މީހެއްގެ ބަޔާން ނަގައިފި ކަމަށް ވާ ނަމަ އެ ބަޔާނެއް ދެން ހާމައެއް ނުކުރެވޭ. އަދި އެ ކޮމިޓީއެއްގެ ކަން ހިނގާދިޔަ ގޮތް އެކަނި މައުލޫމާތު ދިނުމަށް ފާސްކުރެވެނީ،" ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ.
މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 108 ވަނަ މާއްދާއާ ހަވާލާ ދެއްވައި އޭނާ ވިދާޅުވީ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތައް ސިއްރުކުރުމުގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީއެއް ވެސް ސިއްރު ކުރެވިދާނެ ކަމަށެވެ. އަދި އެ ގޮތަށް ސިއްރުކުރާ ބައްދަލުކުރާ ކޮމިޓީގައި ދެއްކެވޭ ހުރިހާ ވާހަކަތަކެއް އާންމު ނުކުރެވޭނެ ކަމަށާއި އާންމު ކުރެވޭނީ ނިންމުންތައް އެކަނި ކަމަށް ވެސް ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެފަދަ ކޮމިޓީއެއްގެ ނިންމުންތައް ވެސް އާންމު ކުރެވެނީ އެ ކޮމިޓީއަކުން ފާސްކޮށްގެންނެވެ.
"މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދަކު ނޯންނާނެ މީހަކު އައިސް ސިއްރު ޖަލްސާއެއްގައި، ސިއްރު ކުރެވިގެންވާ މާހައުލެއްގައި ދޭ ބަޔާން އަކުރުން އަކުރަށް އޭގެ ލިޔުން ހާމަކުރެވިދާނެ ކަމަކަށް ނުވަތަ އޭގެ އޯޑިއޯ ހާމަކުރެވިދާނެ ކަމަކަށް. ކޮންމެ ކޮމިޓީއަކަށް ވެސް އެ ކޮމިޓީއެއްގެ އަމިއްލަ ގަވާއިދު ހެދިދާނެ. އެހެންވީމާ ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ މިންވަރު ބަލާ ކޮމިޓީ އަށް ވެސް އެ ކޮމިޓީގެ އަމިއްލަ ގަވާއިދު ހެދޭނެ. އެހެން ނަމަވެސް މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 133 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނަނީ މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީއަކަށް ގަވާއިދު ހެދުމުގެ މިނިވަންކަން އޮތަސް ވެސް އެ ގޮތަށް ހަދާ ގަވާއިދު މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދާ ފުށުއަރައިގެން ނުވާނެ އޭ. އެހެންވީމާ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ ތެރޭގައި ކޮމިޓީއަކަށް ގަވާއިދު ހެދޭނީ. މަޖިލީހުގެ ސިއްރު ބައްދަލުވުމެއްގައި މީހަކު އައިސް ސިއްރު މާހައުލެއްގައި ސިއްރު ހިފެހެއްޓޭނެ ގޮތުގެ މަތިން ދައްކާ ވާހަކަ އަކީ އޭގެ ޒާތުގައި އަކުރުން އަކުރަށް ހާމަކުރުމަށް މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގައި ފުރުސަތު ލިބިދޭނެ ކަމެއް ނޫން،" ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ.
އޭނާ ވިދާޅުވީ މަޖިލީހަށް މީހަކު ދޭ ބަޔާނެއްގެ އޯޑިއޯ ހާމަކުރެވިދާނެ ކަމަށް މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައި ނޯންނާނެ ކަމަށެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ގަވާއިދުގައި އޮންނާނީ ބަޔާންތައް އަކުރުން އަކުރަށް ލިޔަންވާނެ ކަމަށް ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި އެ އޯޑިއޯތައް ބެލެހެއްޓުމަކީ މަޖިލީހުގެ އަމީން އާންމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ނަޝީދު ވިދާޅުވީ މަޖިލީހަށް ބަޔަކު ދޭ ބަޔާނެއްގެ އޯޑިއޯ ގެއްލުމުގެ ބިރު އޮތް ކަމަށް ވަނީ ނަމަ އޭގެ ރިކޯޑިންތައް އެ ކޮމިޓީއެއްގެ މުގައްރިރުގެ އިތުރުން ކޮމިޓީގެ މެމްބަރުންގެ އަތުގައި ބެހެއްޓޭނެ ކަމަށެވެ.
"އެހެންކަމުން މަޖިލީހުން ވަކި ގޮތަކަށް ހިނގާފާނެ ކަމަށް ބަލާފައި، ދުރާލައި މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އެއްޗެހިތަކެއް އާންމުކޮށްލުމުގެ ބަދަލުގައި އެ އެއްޗެހި އިތުބާރުކުރެވޭ މުގައްރިރާއި އެ މުގައްރިރަށް އިތުބާރު ކުރެވޭ ކޮމިޓީގެ މެމްބަރުންގެ އަތުގައި ރީތިކޮށް ބެހެއްޓުމަކީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ކުރެވިދާނެ ކަމެއް. އެއީ އެ ކޮމިޓީގެ މުގައްރިރަށާއި އެ ކޮމިޓީގެ މެމްބަރުންނަށް އެ ކޮމިޓީގެ އެއްވެސް ކަމެއް ސިއްރެއް ނުވާނެ،" ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ.
ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ މިންވަރު ބަލާ ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތަކަށް ނަޝީދު ފާޑުވިދާޅުވާއިރު މަޖިލީހުގެ ކައުންސެލް ޖެނެރަލް ފާތުމަތު ފިލްޒާ ވެސް ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ކޯނީގެ ރިޕޯޓް ދިރާސާކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކޮށްފައި ވަނީ އެ ކޮމިޓީގެ ދާއިރާ އިން ބޭރުން ކަމަށެވެ. އަދި ކޮމިޓީގެ ބަޔާންތައް އާންމުކުރީ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ކަމަށް ވެސް ފިލްޒާ ވަނީ ވިދާޅުވެފަ އެވެ.
ކޮމިޓީގެ މުގައްރިރު އަލީ ވަހީދު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ކޮމިޓީ އަށް އެކި ފަރާތްތަކުން ދެއްވި ބަޔާންތަކާއި އޯޑިއޯ އާންމުކުރީ މަޖިލީހުގައި އެ ތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަން ގެއްލިދާނެ ކަމުގެ ބިރު އޮތުމުން، މަޖުބޫރުވެގެން ކަމަށެވެ. އަދި ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތް ސައްހަ ކަމަށް އޭނާ ވަނީ ވިދާޅުވެފަ އެވެ.