މަރަކީ ކޮންމެ އިންސާނަކާ ބައްދަލު ކުރާނެ އެއްޗެކެވެ. މަރަށް މަރުޙަބާކިޔައި އެއާ ބައްދަލުކުރަން އިންތިޒާރުކުރަނީ ހާދަހައި މަދު ބައެކެވެ. އެ ކަމަށް ތައްޔާރުވަނީ ހާދަހައި މަދު ބައެކެވެ. "މަރަށް ތައްޔާރުތަ؟" މިއީ އަމިއްލަ ނަފުސާކޮށްލަން ކިހައި ރަނގަޅު ސުވާލެއްހެއްޔެވެ؟ އިންސާނުންގެ ޙަޔާތް މިއަދު ބައްޓަންވެފައި މިހުރި ޘަޤާފަތުގައި މަރުމަތިން ހަނދާންކޮށް އޭގެ ވާހަކަ ދެއްކުމެއް ނުވެއެވެ. މީހެއްގެ މަރުގެ ޚަބަރު ލިބުމާ އެކު އޭނާގެ އުމުރާމެދު ވިސްނައިލެވެއެވެ. އިޚްތިޔާރުގައި ވިޔަސް ބޭއިޚްތިޔާރުގައި ވިޔަސް އަހައިލެވެނީ އޭނާ މަރުވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟ ބައްޔެއްގައި ގަދަނުވެ މަރުވީތޯ ވެސް ސުވާލުކުރެވެއެވެ. މީހެއްގެ އަޖަލު ހަމަވެ އޭނާ ދުނިޔެއަށް އަލްވަދާޢުކީ ކަމަށް ޤަބޫލުކުރުމުގެ ވިސްނުން ބުއްދިތަކުން ފިލައިދަނީއެވެ. ބަލިވުން، އެކްސިޑެއްޓެއްވުން ފަދަ ކަންކަމާ ނުލައި މަރުވާނެ ކަމަށް ޤަބޫލު ނުކުރެވޭ ހިސާބަށް މީހުންގެ ވިސްނުން ހަނިވަނީއެވެ. މަރަކީ ނިކަމެތިންނާ ކައިރި އެއްޗެއް ކަމަށް ބެލެވޭ ވިސްނުމެއް ވެސް މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި އެބަ އުފެދެއެވެ. އެ މީހުންނަށް ފައިސާގެ ތަނަވަސްކަން ނެތިގެން ދުނިޔޭގެ މުޞީބާތްތަކުން އަރައިގަތުމަށް ނުކުޅަދާނަވެގެން ގޮސް މަރާ ބައްދަލު ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ވިސްނުމެކެވެ. ބަލިބައްޔަށް ޒަމާނީ ފަރުވާ ހޯދޭނެ ގޮތެއް އެ މީހުންނަށް ނޯންނާތީއެވެ. ކުއްލިއަކަށް ދިމާވާ ހާދިސާތަކުން އަރައިގަތުމަށް ޚަރަދުކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނެތި އެ ކަމުގައި މާޔޫސްވެ ގޮސް އެ ކަމުގެ ތެރޭ މަރާ ހަނގުރާމަ ކުރަން ފަށަނީއެވެ. މިކަހަލަ ވިސްނުމަކީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ރަނގަޅު ވިސްނުމެއް ނޫނެވެ. މީހާ ކިތަންމެ ތަނަވަސް ވެފައި މުދާވެރި ވިޔަސް އެ ކަމަށް ބަލައިގެން މަރު އޭނާއާ ދުރުގައި ނުހުންނާނެއެވެ. އާރާއި ބާރުގެ ގޮތުން ގަދަފަދަ އެންމެންނަކީ މަރުގެ ކުރިމަތީ ނިކަމެތިންނެވެ. ޢަލީގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "ކިތަންމެ ބާރުގަދަ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ދުނިޔޭގައި އުޅުނަސް މަރަށް ފިލަން ދެވޭނެ އެއްވެސް ތަނެއް ނޯންނާނެއެވެ. މަރަށް ފިލަން ގޮސް ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ހުއްޓަސް މަރުގެ ވަގުތު ޖެހުމުން، މަރު އައިސް އެ މީހެއްގެ ކުރިމަތީގައި ހުންނާނެއެވެ." މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވައިފައި ވެއެވެ. ﴿قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ﴾ ‎(الجمعة: ٨) މާނައީ: "ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން، އެ ކަމަކުން ތިޔަބައިމީހުން ފިލަންދުވާ މަރު (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، އެ މަރު ތިޔަބައިމީހުންނާ ބައްދަލުކުރާނެކަން ކަށަވަރެވެ." މަރަކީ އެންމެން ޤަބޫލުކުރާ ޙަޤީޤަތެވެ. ތިމާގެ އަމިއްލަނަފުސުގެ މައްޗަށް މަރު އަންނާނެކަން ޤަބޫލުނުކުރެވުނަސް، އެހެން އެންމެން އޭގެ ރަހަ ދެކޭނެ ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. އެ ކަމަށް އީމާންވާ މުސްލިމަކަސް ކާފިރަކަސް، ތަނދޮރު ދަންނަ ޢާލިމަކަސް އެއްޗެއް ނޭނގޭ ޖާހިލަކަސް، ކުޑަ ކުއްޖަކަސް ބޮޑުމީހަކަސް، ޒުވާނަކަސް މުސްކުޅިޔަކަސް، ފިރިހެނަކަސް އަންހެނަކަސް، މަރުގެ ރަހަ ދެކެންޖެހޭނެއެވެ. އެހެން މީހުންނާއި ތިމާ ވެސް މަރުގެ ދަޢުވަތުން ސަލާމަތްވެގެން ނުވެއެވެ. ފަހެ، ދަންނާށެވެ! ދިރުންހުރި ކޮންމެ އެއްޗެއް މަރުގެ ރަހަދެކޭނެ ވަގުތު ކަނޑައަޅުއްވައި ލިޔުއްވައިފައި ވެއެވެ. الله ވަޙީކުރެއްވި ބަސްފުޅެއްގެ މާނައިގައި ވެއެވެ. "ކޮންމެ ނަފުސަކީ ވެސް، މަރުގެ ރަހަ ލިބިގަންނާނޭ އެއްޗެކެވެ. ދެން ތިޔަބައިމީހުން އެނބުރި ރުޖޫޢަކުރައްވާހުށީ، ތިމަންއިލާހުގެ ޙަޟްރަތަށެވެ." (އަންކަބޫތު: 56) އެހެންކަމުން "މަރަށް ތައްޔާރުތަ؟" މި ސުވާލަކީ ކޮންމެ މީހަކު ވެސް އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފުސާ ކޮންމެ ދުވަހަކު ކުރަންވާނެ ސުވާލެކެވެ. އަދި ތައްޔާރު ނޫނިއްޔާ އަވަހަށް ތައްޔާރުވާށެވެ؟ މިރޭގެ އިރު އޮއްސެންދެން ތިބާ ދުނިޔޭގައި ނުހުރެދާނެއެވެ. ހެނދުނުގެ އިރު މާދަމާ ތިބާގެ މައްޗަށް ނާރަފާނެއެވެ. ލަސްނުކުރާށެވެ. މަރަށް ތައްޔާރުވާށެވެ! މަރަށް ތައްޔާރުވުމަށް ކުރަންވީ އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ ގިނަގިނައިން މަރު ހަނދާންކުރުމެވެ. އޭގެސަބަބުން ހިތް މަޑުމޮޅިވެ، ޢަމަލުތައް އިޞްލާޙުކުރެވި ފާފަތަކާ ދުރަށްދެވެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ލައްޒަތުތައް ނެތިދެއެވެ. ނަބިއްޔާ صَلَّىٰ اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم ޙަދީޘްކުރެއްވި ބަސްފުޅެއްގެ މާނައިގައި ވެއެވެ. "ލައްޒަތުތްތައް ނެތިކޮށްލާ ކަންތަކުގެ މަތިން ގިނަގިނައިން ހަނދުމަކުރާށެވެ. އެއީ މަރެވެ." މަރަށް ތައްޔާރުވުމަށް ޓަކައި ކުރަންވީ އަނެއް ކަމަކީ މީސްތަކުންގެ ކިބައިން އަތްފޮޅައި ސާފުކުރުމެވެ. މީހެއްގެ ޙައްޤަކަށް އަރައިގެންފައި އޮތިއްޔާ އެ އެއްޗެއް ދީ ޚަލާޞްކުރަންވީއެވެ. މީސްތަކުންގެ ޙައްޤުތަކާމެދު ދަންނައެވެ. އިތުރަށް އެންމެ ވަގުތެއް ވެސް މަޑުނުކޮށް އެ ޙައްޤުތައް އަދާކުރާށެވެ. ދުނިޔޭގައި އަދާނުކޮށް އޮތް ކޮންމެ ޙައްޤެއް އޭގެ ވެރިޔާއަށް ހޯދައި ދެވޭނީ ތިމާގެ ހެޔޮ ޢަމަލުންނެވެ. ހެޔޮ ޢަމަލެއް ނެތިއްޔާ އޭނާގެ ފާފާ ތިބާ ބޮލުއަޅަން ޖެހޭނެއެވެ. އަދި ވެސް އެއްފަހަރު "މަރަށް ތައްޔާރުތަ؟" މި ސުވާލު އަމިއްލަ ނަފުސާ ކޮށްލާށެވެ!